Erfpacht komt nog niet zo veel voor in de tuinbouw. Maar het is een alternatieve financieringsvorm in opkomst. Nature’s Green Group heeft op deze manier uitbreiding gerealiseerd. “Je bent geen eigenaar, maar je hebt nagenoeg dezelfde rechten.”
Het land achter de kassen van Nature’s Green Group in het Limburgse tuinbouwgebied Siberië lag al tijden te lonken. Rond 2010 vatten de eigenaren het idee op om uit te breiden, maar meteen daarna sloeg de crisis hard toe in de glastuinbouw. Dat was geen geschikt moment voor expansieplannen. Na de crisis bleek de wereld echter veranderd: banken zijn veel kritischer geworden en dat bevordert nieuwe vormen van financiering. De uitbreiding is gerealiseerd doordat de grond is aangekocht door de provincie Limburg en vervolgens in erfpacht uitgegeven.
Afspraken over koopoptie
Met de nieuwe kas erbij telt het bedrijf nu 11 ha. Broers Rob en Hugo Bakker telen komkommer (rassen Proloog en Sumapol) en een klein deel herfsttomaten (Speedella). De afzet vindt plaats via Best of Four en gaat veelal naar Duitsland. “De afnemer vroeg meer komkommers en om een goede ketenpartner te blijven, was het logisch om uit te breiden”, vertelt Rob Bakker.
In 2016 was de situatie in de tuinbouw weer zodanig dat dat verantwoord was. De bank wilde de nieuwe kas best financieren, maar legde de vraag neer of de broers uit wilden kijken naar een partij die de grond wilde financieren.
Een ander bedrijf in het gebied – Van Dijck Groenteproducties – had al ervaring met een erfpachtconstructie. “Op grond daarvan kaartte projectontwikkelaar Wayland Developments het idee bij ons aan. Toen duidelijk werd dat we de grond voor lange tijd – 50 jaar – in erfpacht konden krijgen en dat we afspraken konden maken over een koopoptie, vonden we het een interessant voorstel”, vertelt hij. Concreet is de zaak geregeld doordat Wayland Developments de grond aan de provincie Limburg heeft verkocht. Tegelijkertijd zijn de provincie en het tuinbouwbedrijf overeengekomen dat de provincie de grond in erfpacht uitgeeft. Een en ander is geregeld in een driepartijen-overeenkomst.
Uiterst professioneel
Ondernemers kaarten regelmatig de geringe snelheid van overheidskant aan bij nieuwe projecten. Maar dit is nu eens een voorbeeld waarbij alles bijzonder soepel en snel ging. “Na het overleg met de provincie hadden we meteen een goed gevoel. Dit waren mensen die ervoor wilden gaan”, merkte Bakker.
Adviseur Frank Verhoeven van Elsman International Consultants, die het proces heeft begeleid, is vol lof over de ambtenaren en bestuurders. “Ze gingen zeer voortvarend en uiterst professioneel te werk. De aanvraag kwam voor hen precies op het juiste moment. Ze hebben dit als startpunt gebruikt voor een nieuwe regeling, waarbij de provincie honderd miljoen euro heeft vrijgemaakt om bedrijfsuitbreiding te vergemakkelijken door middel van erfpacht. De ambtenaren zeiden: willen jullie dit? Dan gaan we alles op alles zetten om het te realiseren; het zou ons goed uitkomen wanneer deze constructie 100% slaagt”, vertelt de adviseur.
Op termijn grond zelf kopen
De telers hadden een zeer strak tijdsschema voor ogen, waarbij de plantdatum van 24 april leidend was. Daar hebben ze geen dag van af hoeven wijken.
In Siberië is nog 40 ha tuinbouwgrond beschikbaar. Verhoeven wijst erop dat het nieuwe erfpachtbeleid van de provincie Limburg ertoe kan leiden dat in de toekomst meer bedrijven hier voor deze constructie zullen kiezen. Bakker is overigens wel van plan op termijn gebruik te maken van het kooprecht en dus de grond in eigendom te krijgen.
Pacht is fiscaal aftrekbaar
Wat zijn nu de voordelen van erfpacht? De adviseur somt ze op: Hét grote voordeel is dat je minder eigen geld hoeft in te brengen, omdat je de grond niet hoeft te kopen. Dat geld kun je dan besteden aan bijvoorbeeld bedrijfsuitrusting. De betaalde pacht – officieel canon – kun je bovendien van de belasting aftrekken als bedrijfskosten. Verder hoef je niet af te lossen. Het recht is overdraagbaar bij verkoop van het bedrijf en je kunt er een hypotheek op vestigen. Erfpacht is gunstiger dan gewone pacht, waarbij je aan strakke regels moet voldoen. Bij erfpacht ben je geen eigenaar, maar je hebt wel nagenoeg dezelfde rechten.
Btw-plichtig
De erfpachtcanon is een percentage van de aankoopwaarde (bijvoorbeeld 3 tot 5%) die wordt geïndexeerd. Bakker heeft afgesproken dat de grond binnen vijf jaar voor een vooraf vastgestelde prijs kan worden gekocht. Wanneer je dat niet afspreekt, komt meteen het belangrijkste nadeel van erfpacht om de hoek kijken, stelt Verhoeven: “Je kunt dan doorgaans niet profiteren van de waardestijging van de grond als je geen koopoptie hebt bedongen. Een ander nadeel kan zijn dat de canon in de loop van de tijd duurder wordt, omdat hij immers is geïndexeerd.”
Een punt is nog de btw. Het verschilt van geval tot geval of het recht op erfpacht btw-plichtig is. Als dat zo is, gaat het snel om tonnen. “Hier was dat inderdaad het geval. Je moet die btw eerst afdragen en kunt ‘m later wel terugvragen. Maar dat betekent wel dat je ‘m moet voorfinancieren. Ook dat is iets om rekening mee te houden”, vertelt Verhoeven.
Financiële risico’s
Het recht van opstal houdt in dat de teler op de grond mag bouwen wat hij wil, mits binnen het bestemmingsplan. Zodra hij iets ín de grond wil doen, bijvoorbeeld een aquifer aanleggen of boren naar aardwarmte, is toestemming van de grondeigenaar nodig; de provincie dus. Overigens heeft Bakker niet zulke plannen. Hij is samen met drie andere bedrijven bezig om het bedrijf aan te sluiten op een centrale biomassaketel.
Terugkijkend is de ondernemer zeer te spreken over de erfpachtconstructie. De financiële risico’s zijn kleiner dan bij aankoop van de grond en als de teelten de komende jaren naar verwachting draaien, kan de aankoop op termijn zonder problemen plaatsvinden, zo blijkt uit het business plan.
Samenvatting
Nature’s Green Group in Siberië heeft bij de bedrijfsuitbreiding gekozen voor erfpacht. Het komkommerbedrijf betaalt maandelijks pacht en kan/zal op termijn de grond kopen. Door een nieuwe regeling van de provincie Limburg is dit voor meer bedrijven mogelijk. Voordelen: minder eigen vermogen nodig, fiscaal aftrekbaar, het recht is overdraagbaar en je kunt er een hypotheek op vestigen. De ondernemer ziet nauwelijks nadelen.
Tekst: Tijs Kierkels. Foto: Wilma Slegers.
