Prestigemerk Porta Nova in Waddinxveen teelt sinds jaar en dag rozen op steenwol en ziet dat binnen afzienbare tijd niet veranderen. De levensduur en stabiliteit zijn de belangrijkste redenen voor teeltmanager Glenn van der Burg om voor steenwol te kiezen. Daarom ligt het accent in de teelt op het optimaliseren van de watergift en -kwaliteit en specialisatie in Red Naomi. “Als je op een ander substraat maar drie jaar kunt telen, is dat niet duurzamer.”
In de nieuwste kassen van het bedrijf zijn net weer rozen geplant: Red Naomi’s. Deze worden geplant op Grodan Vitaflor, een speciaal voor de rozenteelt ontwikkelde steenwolmat. Belangrijkste eigenschap van de mat is dat de waterverdeling heel uniform is en op de lange termijn goed blijft presteren, aldus de leverancier. Teeltmanager Glenn van der Burg is het daarmee eens. Hij ziet het telen op kokos of water nog niet als bruikbare alternatieven voor de rozenteelt.
Precisie telen
Volgens Aryan Aziezie, accountmanager bij de substraatleverancier, zal de rozenteelt in Nederland − nu ongeveer 130 ha − in schaalgrootte toenemen en zich specialiseren in het topsegment. “Het merendeel van de rozenteelt in de Benelux vindt plaats op steenwol. Er zijn een paar bedrijven die op kokos telen, maar hun aandeel is heel beperkt. Los van de beperkte levensduur zijn er bij kokos problemen met de uniformiteit en hygiëne. Kokos komt in de goten en leidingen te zitten waardoor de boel verstopt kan raken. Het vergt veel stuurmanskunst van een bedrijf om dat substraat te gebruiken. Het grote voordeel van steenwol is precisie telen. Je kunt een veel hogere productie per vierkante meter realiseren. Je ziet de grotere bedrijven een duidelijke sprong maken: zij investeren in LED-belichting, in nieuwe watergeefsystemen en installeren sensoren in de matten, waarmee zij de watergift heel nauwkeurig kunnen sturen.”
Wortelziektes voorkomen
Porta Nova wil haar klanten het hele jaar door een constant hoge en voorspelbare kwaliteit bieden, en daarom ligt de focus in de teelt op klimaatbeheersing, waterfrequentie en -kwaliteit. Teeltmanager Van der Burg: “We gebruiken 100 procent regenwater. Wij hebben een ondergrondse wateropslag en kunnen onze rozen daardoor het hele jaar door van regenwater voorzien. We recirculeren 100 procent. Om de paar weken trekken we een paar matten open om het wortelgestel te controleren op ziekten. Ook doen we dan een DNA-scan van ons drainwater. Stel dat een plant er niet goed bij staat dan trekken we water direct uit die mat om te zien wat er loos is. Pythium en Phytophthora zijn de belangrijkste uitdagingen. Fusarium veel minder, maar in de start van de teelt wil het nog weleens voorkomen. Om wortelziektes te voorkomen is het heel belangrijk om drainwater goed te ontsmetten. Verder houden we het water in onze silo’s goed zuurstofrijk met behulp van een venturi.”
Regelmaat in watergeven
Regelmatig watergeven is erg belangrijk in de teeltstrategie van Porta Nova. Van der Burg: “Op een zonnige dag geven wij elke 40 minuten water. Als het krijt erop gaat kan dat wel drie kwartier worden. Maar dat zijn dan niet hele grote beurten. Dat heeft te maken met de mat die wij hier hebben, die vrij snel droog is aan de bovenkant. Als je die te veel laat indrogen ga je een zoutkraag krijgen.”
Hij vervolgt: “Wij hanteren een EC van 1,7 tot 1,9 afhankelijk van het seizoen. Wij geven regelmatig water omdat we best wel veel gewasactiviteit hebben. We gebruiken een OPAC-installatie, een warmtewisselaar met een ventilator, waarmee we lucht kunnen koelen of in beweging zetten. Wij zijn nu de enige rozenteler, die dit systeem gebruiken. Het grootste voordeel zit in de zomer, we kunnen het kasklimaat dan stabieler houden. Het onttrekt vocht, maar je houdt meer vocht binnen omdat je ramen dichter zitten. We zeggen weleens: het is een dure CO₂-bespaarder. Het water dat we met het koelen opwarmen slaan we op in de bodem en gebruiken dat later opnieuw om te verwarmen.”
Sensoren en weegschalen
Het bedrijf gebruikt de watergehaltemeter van Grodan, waarmee het vochtgehalte, de EC en de temperatuur in de mat worden gemeten. Van der Burg: “Wij sturen niet op de sensor, maar op tijd en op draincijfers. Wij streven naar een drainpercentage van 50-55 procent. We gebruiken de sensor om te kijken: doen we het goed. Op een zonnige dag zien we bijvoorbeeld de matten overdag meer interen, dat willen we voorkomen. We willen het vochtgehalte zoveel mogelijk op hetzelfde niveau houden en gaan dan iets sneller watergeven of geven iets grotere beurten. We hebben meerdere sensoren per kas. Wij kunnen de binnen- en buitenrijen per bed apart watergeven. We zien dat de binnenrijen 10 procent meer water opnemen dan de buitenrijen, dus geven we daar 10 procent extra water.”
In de nieuwe aanplant gaat er op verschillende plekken een weegschaal bij komen: “In plaats van dat je een centimeter diep in de mat meet met de sensoren kun je met een weegschaal een hele mat meten. We gaan op meerdere plekken meten, op de binnen- en buitenrijen. Dat geeft een representatiever beeld. Misschien geven we de eerste twee of drie beurten te veel of te weinig water, je hebt ook altijd te maken met een na-ijleffect. Verder gaan we twee extra druppelaars plaatsen tussen de planten in. We gaan dus van drie naar vijf druppelaars per mat, waardoor we verwachten door het jaar heen een nog betere waterverdeling te hebben.”
Milieufootprint
“We zijn momenteel bezig om de CO₂-uitstoot per bloem uit te rekenen met de onlangs door de Europese Commissie goedgekeurde milieufootprint FloriPEFCR. Daar zit alles in: naast energie ook arbeid, afval, chemie en verpakkingen en dergelijke. Omdat steenwol bij ons tien jaar in de kas ligt heeft dat maar een heel klein aandeel daarin. We zijn veel meer bezig met energie en verpakkingen dan met substraat. Wij gebruiken geen organische meststoffen. Die mat moet gewoon tien jaar meegaan, dat is het allerbelangrijkste.”
Ziet de teeltmanager nog een toekomst voor de rozenteelt in Nederland? “Zeker. We hebben het afgelopen jaren geïnvesteerd in LED-belichting. We gebruiken nu nog WKK’s maar zijn al klaar om full-electric te gaan telen. We hopen zo een stuk meerwaarde aan ons product te kunnen geven. Dan weet ik zeker dat wij met onze footprint gunstiger naar voren zullen komen dan een roos uit Afrika.”
Tekst en beeld: Mario Bentvelsen
Teeltmanager Glenn van der Burg: “Voor ons zijn de levensduur en stabiliteit van het materiaal de belangrijkste redenen om voor steenwol te kiezen.”
