Volgende week wordt de omschakeling van SON-T naar full-LED bij Alvonto in de belichte tomatenteelt afgerond. Vorig jaar is omgeschakeld naar hybride belichting, dit jaar naar 100% LED. Dat vraagt wel om een aangepaste manier van telen, zegt Loek van Adrichem. “De belichte teelt loopt tot nu toe best goed. December viel alleen een beetje tegen qua prijzen, want er kwam teveel uit Spanje. Eind ‘23 waren de prijzen veel hoger dan eind ‘24.”
Tomatenbedrijven Van Adrichem en Van Marrewijk fuseerden vorig jaar tot Alvonto: een tomatenbedrijf van 62 ha, met 10 ha belichte teelt. Volgende week is de omschakeling naar 100% LED met armaturen van DLI afgerond. De investering is gedaan met GMO-subsidie. Loek van Adrichem “We zijn van vier SON-T-lampen naar drie LED-lampen per tralie van 8 meter gegaan. Die LED-lampen geven meer licht, dus je komt per saldo hoger uit. En we gaan minder elektra gebruiken.” Het lichtniveau wordt dan 280 mmol/m². Daar zit rood en blauw met 5% groen in, want dat laatste werkt wel. Dat is getest.
Anders telen
De belichte teelt is geplant in de derde week van oktober. Gekozen is voor een HR-ras (Macxize van Axia). Van Adrichem: “De teelt is gewoon te duur om risico’s te nemen. In principe ga je het virus met dit ras niet zien, of je moet een hele zware besmetting hebben. Ik heb dit ras vorig jaar in een andere kas gehad en dat is top verlopen. In grof tros is het sowieso het meest productieve HR-ras onder belichting. Al moet je onder LED sowieso anders telen dan onder SON-T.”
Te voorzichtig zijn met energie is dan niet goed, vervolgt de teler. “Dan praat ik over: op het juiste moment een buis er onder. We willen allemaal energie besparen, maar dat gaat niet zomaar straffeloos. Dan kun je bonte vlekken krijgen. Wij hebben een groeibuis, die wordt niet 24 uur per dag gebruikt, maar die moet je op de goede momenten erin brengen. Gelukkig is het dit winterseizoen tot nu toe niet heel koud geweest.”
Gewas generatief houden
Telen onder LED is een combinatie van klimaat, watergift en schermstrategie, om de plant voldoende generatief te houden. “Macxize is sowieso generatiever dan de andere HR-rassen. Wij hebben net als iedereen de Maxifort als onderstam gebruikt. Wel hebben wij smallere en hogere matten gekozen, die worden wat sneller droog. Belichten doen we van 12 tot 18 uur.”
Het interen varieert tussen 15 en 20%, afhankelijk van de dag: was die daarvoor zonnig of juist niet. Het verduisteringsdoek gaat als het licht wordt altijd een paar uur open, ook voor de bevlieging, behalve als je de kastemperatuur niet haalt. “De hommels vinden het niet zo leuk als ze geen buitenlicht zien. Meestal is het dan zo dat het energiescherm in de middag om 14 uur weer dicht gaat, als de zon niet schijnt. Dan moet je wel meer hommels inzetten, want dan vliegen ze niet zo hard.”
CO₂ wordt een probleem
De onbelichte teelt staat er volgens Van Adrichem niet verkeerd op, al groeit die wat langzaam door het uitzonderlijk donkere weer. “Bij een enkele plant bloeit nu de derde tros. We liggen ongeveer gelijk met vorig jaar. Die winter was ook uitzonderlijk donker, dus dat wordt bijna normaal. Gelukkig krijgen we nu ander weer. Het ziet ernaar uit dat we het komende weekend en de week daarna een beetje zon krijgen. De eerste productie verwachten we half tot eind maart.”
Het donkere weer was goed voor de stroomprijzen: “Als het windstil is, is het qua stroomprijzen wel leuk. Wij kunnen nu ’s morgens tot de zon gaat schijnen tot die weer wegzakt met de WKK draaien, de bedoeling is dat dan de CO₂ de kas in gaat. Op het moment dat er meer buitenlicht is en lagere elektraprijzen moet de WKK uit. Dan gaan wij een probleem krijgen met de CO₂. Dat proberen we op te lossen door toch een beetje door te draaien met de machine, of anders even de ketel aan. Vloeibare CO₂ kan, maar dat is in de zomer veel duurder.”
Slimmer en beter
Hoe bevalt de fusie met Van Marrewijk tot nu toe? “Prima, we hebben het gedaan voor de toekomst, ik ben nu 60 en Jan van Marrewijk is net zo oud. Er zitten een zoon en twee neven van mij in het bedrijf, Jan heeft ook twee zonen in het bedrijf. Die willen graag op eigen kracht verder. Er is momenteel zoveel aan de hand. Om de stap naar meer schaalgrootte te maken is die fusie natuurlijk top, dan heb je wat meer slagkracht. Je gaat dingen samen slimmer en beter doen. Al zullen energie en arbeid sowieso niet goedkoper worden. Het zit meer in de overhead. Je kunt je meer specialiseren in kennis. Al hebben we wel meer overleg.”
Tot slot: “Mijn vader zei altijd: stel dat het fout gaat en de helft van de bedrijven gaat failliet. Dan moet je ervoor zorgen dat je bij de beste 50 procent zit. En als je bij de beste 25 procent zit weet je zeker dat je nooit omvalt. Daarom ook de schaalvergroting, het moet gewoon efficiënter en we kunnen niks laten liggen. En met beide benen op de grond blijven staan: geen chique dingen doen die niks opbrengen.”
Tekst: Mario Bentvelsen, beeld: Wilma Slegers
