Al jaren, ruim 36 om precies te zijn, werk ik bij dezelfde baas. Toen ik bij de HAS begon, waren verschillende studenten ouder dan ik, en de jongens (en meisjes) die recht uit de praktijk kwamen, wisten verschillende dingen wel beter dan ik. Ik heb veel van ze geleerd in die tijd, en trouwens nog steeds. Volgens mij was het ongeveer 1983 toen ik (in de tomatenteelt) al riep, minimumbuis eruit en scherm erin. De studenten hadden toen de grootste lol, nu hebben ze een dubbel scherm…
De HAS was toen nog een afkorting van Hogere Agrarische Scholen, en die waren van de Katholieke Nederlandse Boeren- en TuindersBond (KNBTB). Bij het sollicitatiegesprek was je geloof nog een van de belangrijke agendapunten, en hoewel ik tot ik bij de HAS solliciteerde, maar weinig beneden de grote rivieren kwam, was ik gelukkig goed katholiek. Boven de deuren van de leslokalen hingen kruisjes en het schooljaar begon met een mis.
In die tijd was er geen internet en was een computer iets waar schrapkaarten ingingen, later floppies en waar kettingpapier uitkwam. Onze studenten hadden een typemachine en heel veel Tipp-ex. Ze leverden veel minder pagina’s in dan nu, fraude kwam nauwelijks voor en vaak hadden ze eigenlijk wel aardig nagedacht over wat ze uiteindelijk op papier zetten. Stageverslagen waren kort en krachtig, net als onze beoordelingsformulieren. Afstudeeropdrachten waren nog scripties. Die gingen toen al over smaak bij tomaat, licht in de glastuinbouw en commerciële kasteelt van Cannabis.
De HAS was een echt kennisoverdrachtinstituut waar docenten probeerden hun kennis over te brengen op studenten. Parate kennis werd erin gestampt in 34 lesuren in de week, waaronder die voor Duits, godsdienst en gymnastiek. Gelukkig hadden we ook echte tuinbouwvakken als glasgroenteteelt en de HAS had echte kassen. Daar lieten we toen studenten zien hoe een tomaat (door-)groeit, hoeveel bladeren en trossen die elke week maakt. Daar kon je mooi mee rekenen aan opbrengst, aan arbeid enzovoorts. De hogedraadteelt van tomaat is nu standaard en dat dat bij komkommer ook kan, wisten we toen al. We kruisten in het practicum plantenveredeling cherrytomaten met ronde tomaten en hadden na enkele keren selecteren heel aardige smaaktomaten waar studenten mooi het suiker- en zuurgehalte aan konden meten en smaaktestjes mee konden doen. Meteen even laten zien wat een gemiddelde, variatie en correlatie is, en je had een serieus practicum.
Was het onderwijs vroeger beter? Ik denk dat het onderwijs van toen uitstekend bij die tijd paste, net als dat het onderwijs van nu, jonge mensen goed voorbereidt op een toekomst in onze sector. De krenten in de pap als excursies en stages zijn er nog steeds, de scriptie is een (veel beter) afstudeerproject geworden. Er zijn minder lessen, maar studenten werken veel meer met de lesstof in bijvoorbeeld projecten, vaak voor een partij uit de praktijk. Wat mij betreft kan onderwijs nog veel beter, door aan te sluiten bij de belevingswereld van de student met online onderwijs, serious gaming en virtual reality.
Onderwijs is (nog steeds) geweldig!
Jasper den Besten, Lector Nieuwe Teeltsystemen HAS Hogeschool
