Het feit dat tomatentelers afgelopen winter nauwelijks belichtten, resulteerde in een enorme productiepiek bij de Westlandse Plantenkwekerij (WPK) in ’s-Gravenzande. Tussen begin december en eind februari moest een veelvoud van de reguliere hoeveelheid tomatenplanten worden afgeleverd. Dit bracht grote uitdagingen met zich mee, onder meer op ruimtetechnisch vlak. Bedrijfsleider Jos Zwinkels heeft goede hoop dat de situatie komende winter weer zal normaliseren, mede omdat veel telers op dit moment investeren in LED.
In de veertig jaar dat Jos Zwinkels bij WPK werkt, maakte hij nog nooit zo’n jaar mee als afgelopen jaar. “Het was ongekend”, geeft hij aan. “Tomatenplanten zijn onze core business. Normaal gesproken telen we in september en oktober de planten op voor de belichte teelt, daarna starten we met de opkweek voor de onbelichte teelt. Maar omdat er afgelopen winter nauwelijks telers belichtten, lag onze 5 ha tellende kas in september en oktober vorig jaar helemaal leeg. Dat was heftig, ik kan er niets anders van maken.”
Kleinere planten maken
Een groot deel van de klanten die normaal wel belichtten, kwam hierdoor ‘op één hoop’ met de onbelichte klanten, geeft Zwinkels aan. “Als gevolg hiervan moesten we vanaf november veel grotere aantal produceren dan normaal. Er was in deze periode altijd al sprake van een piek, maar die was nu veel en veel groter dan gebruikelijk.”
Het was ook een hele uitdaging om alle aantallen planten geproduceerd te krijgen. “Het ontbrak ons gewoon aan ruimte. Om toch aan alle aanvragen te kunnen voldoen en onze klanten te kunnen bedienen, kozen we ervoor om kleinere planten te maken. Hierdoor konden we meer stuks op een vierkante meter zetten: normaal staan er 8 tot 12 tomatenplanten per vierkante meter, nu waren dat er 14 tot 17. We konden onze klanten dus wel helpen, maar kleinere planten leveren logischerwijs ook een lagere prijs op. Mede hierdoor hebben we de weken die we in september en oktober leeg lagen niet meer kunnen goedmaken.”
‘Goochelen’ met vierkante meters
Daarnaast ging de plantenkweker langer door met afleveren. “Normaal gesproken leveren we medio januari de laatste tomatenplanten voor de onbelichte teelt af, nu gingen we door tot eind februari. Inmiddels zijn alle tomatentuinen weer vol en staan er perkplanten in onze kassen, zoals gewoonlijk. Eindelijk is de situatie dus weer wat genormaliseerd; dat werd ook tijd.”
Het lastigste van afgelopen jaar vond Zwinkels constant te moeten anticiperen op de veranderende klantvraag. “Toen de meeste tomatentelers hadden besloten om niet meer te belichten, diende zich de vraag aan wanneer dan wel te planten. En dat varieerde constant. De ene dag gaf een teler aan op 20 januari te willen planten, de dag erna besloot hij de plantdatum op te rekken naar half februari. Hierdoor was het met name afgelopen najaar continu bijsturen, rekenen en ‘goochelen’ met vierkante meters. Soms moesten we de ene dag nog ‘nee’ zeggen tegen een klant, maar kon ik hem de volgende dag bellen met de mededeling we toch op het gewenste tijdstip konden leveren. Dit omdat een andere teler zijn plannen had gewijzigd. Daarom zei ik ook steeds tegen klanten: het ‘nee’ van nu, kan het ‘ja’ van morgen zijn. Al met al was het een heftige tijd. Maar ik ben ook trots dat het ons allemaal gelukt is.”
Switch naar LED
De bedrijfsleider verwacht dat komend najaar en winter weer wat normaler zullen verlopen. “Ik ga er niet vanuit dat een seizoen zoals we dat nu hebben gehad de standaard wordt. Mede omdat veel tomatentelers nu switchen naar LED-belichting, met het plan om komende winter toch weer te gaan belichten. Hierdoor wordt komend seizoen hopelijk weer wat normaler, wat meer ‘opgerekt’. Maar er blijft natuurlijk een onzekerheid bestaan, aangezien je niet weet wat de gasprijs gaat doen. Als die weer naar drie euro per kuub gaat, is belichten ook met LED’s niet rond te rekenen.”
Tekst: Ank van Lier
