Hoe zorg je er voor dat het probleem van mosgroei in condensgoten en tegen het glas binnen de perken blijft op een bedrijf waar continu een gewas in staat en waar temperatuur en luchtvochtigheid hoog zijn? Liever stel je het schoonmaken uit, maar dat kost licht en geeft problemen met druipende condensgoten. Jaarlijks schoonmaken met lucht in plaats van water kan in dit geval een oplossing zijn.
Na jarenlang rozen telen besloot Marcel van Os van kwekerij Orchios in 2006 over te gaan op phalaenopsis, zoals meer van zijn collega’s. Hij bouwde een semi-gesloten kas en specialiseerde zich in voornamelijk witte, grootbloemige rassen in een 15 cm pot. Inmiddels is daar de 12 cm pot bij gekomen en hebben kleurtjes hun intrede gedaan. Deze planten gaan naar veel verschillende afzetmarkten. Drie jaar geleden nam de phalaenopsisteler uit Naaldwijk een bedrijf over in De Lier.
Proppen
Gewoonlijk laat hij één keer per drie jaar het glas aan de binnenkant van de kas reinigen. Dat is een pittige operatie, want dit gebeurt boven zijn kostbare gewas dat geen schade mag oplopen. Logisch is het om tegelijkertijd ook de condensgoten mee te nemen en ze vrij te maken van algen en mos. Dat laat hij doen door Willem Poppe van Helderglas uit Kapelle.
Vanmorgen zijn Willem en zijn zoon Martijn al door de kas gelopen om de vervuiling te beoordelen. Hij wijst naar boven. “Zie je die dikke bruine ‘proppen’ mos die daar groeien tegen het glas? Dat is een terugkerend probleem op orchideeënbedrijven en bij andere teelten waar temperatuur en luchtvochtigheid hoog zijn. Het is lastig om ze weg te halen zonder dat dit schade oplevert.”
Ziektedruk
In de orchideeënteelt is uitval als gevolg van mosgroei helaas geen onbekend verschijnsel. Daar waar mos in de goten groeit, ontstaan verstoppingen en vervolgens lekkages. Die lekkage zorgt er voor dat er natte, vieze plekken in het gewas ontstaan. Ligt vervolgens het scherm vaak gesloten, dan ontstaan plassen of zakken met water, waarin algen groeien. Dat geeft weer lichtverlies. Kortom: het is verstandig om ieder jaar condensgoten te reinigen, zodat ze doen waarvoor ze zijn, namelijk condens afvoeren.
Schade kan ook ontstaan als bij het reinigen van het glas met water tegelijkertijd ook de condensgoten worden leeggespoten. Dat gebeurt met een zwaaiende beweging met de spuitlans, waardoor het mos wegvliegt, in kleine stukjes uiteen valt en daarbij op het gewas terecht komt.
“Ik heb een hekel aan vocht”, vertelt Van Os. “Het is al niet prettig om het gewas nat te maken en het vallende mos veroorzaakt vervolgens ziektedruk.” Een methode waarbij het gewas minder vochtig wordt, heeft zijn voorkeur.
Volledig biologisch
Het reinigen van een kas als de teelt er in staat is vaak nachtwerk. Poppe en zijn medewerkers kunnen hun werk alleen doen als het scherm geopend is. In teelten die gevoelig zijn voor grote instraling is dat alleen ’s nachts. De lampen in de kas of zijn eigen lampen zorgen er voor dat hij zijn werk nauwkeurig kan doen.
De reinigingsspecialist bedenkt graag eenvoudige en doeltreffende methoden om werkzaamheden op een glastuinbouwbedrijf te doen. Zo werkt hij bij het reinigen van kassen volledig biologisch, met schoon, heet water onder hoge druk. Daarmee vermijdt hij schade door chemicaliën aan gewassen of aan diffuse, gecoate glassoorten.
Hij bedacht bijvoorbeeld ook een ‘krijtfiets’, om eenvoudig en nauwkeurig te krijten op kasdekken met een smalle goot. Nu loopt hij alweer te puzzelen op het verbeteren van de nevelinstallatie, zodat er minder roest ontstaat op verwarmingspijpen. Het zijn allemaal zaken waar een teler niet dagelijks mee bezig is, maar die er wel voor zorgen dat het onderhoud verbetert en het teeltproces vlotjes verloopt.
Mos droog verwijderen
“Zo heb ik inmiddels ook een methode ontwikkeld om het mos ‘droog’ te verwijderen”, legt hij uit. “We hebben daarvoor een zware compressor gekocht en geëxperimenteerd met nozzles, lansen en spuittechnieken.” In plaats van zijwaartse bewegingen spuit hij de goten in de lengterichting schoon met droge lucht onder hoge druk. De compacte, tamelijk droge plukken mos vallen daarbij naar beneden. Belangrijk is dat ze niet uit elkaar vallen.
“We kunnen dan met een emmertje door de kas lopen en de grootste stukken oprapen. Dat geeft veel minder schade”, vult Van Os aan. “De herfstperiode is nog de beste tijd om het schoonmaakwerk te doen. Op andere momenten in het jaar laat ik dat liever niet doen.”
Lichte kas
“Schoon maken en schoon houden blijft belangrijk” vindt Poppe. “Of het nu om glas gaat of de reflectoren van lampen. Een lichte kas is belangrijk voor iedere teelt.” Hij heeft inmiddels een ruime klantenkring opgebouwd, voornamelijk in de sierteelt en in iets mindere mate in de groenteteelt. “We reinigen ongeveer één hectare per etmaal, maar op grote bedrijven komen we met meer mankracht om de klus snel te klaren.”
Tekst en beeld: Pieternel van Velden
