De ruim 30 jaar oude Drieklimatenkas van de Hortus Botanicus Amsterdam is toe aan renovatie. Omdat vernieuwing, duurzaamheid en technische innovatie zeer gewenst zijn, richt deze publiekstrekker zich op de glastuinbouwsector. “We zijn op zoek naar technische expertise, ideeën en een paar miljoen euro.”
Oude SON-T-verlichting, corrosie, tochtgaten. Een gemiddelde teler zou zich hier niet meer aan een teelt willen wagen. Voor de Hortus Botanicus herbergt de Drieklimatenkas echter een unieke collectie van zo’n 2.500 plantensoorten uit drie verschillende klimaatzones. “Onze oudste plantcollecties stammen uit de tijd van de VOC, toen handelaren allerlei planten meebrachten vanuit de hele wereld”, vertelt Jeroen van Spijk, voorzitter van de vereniging Vrienden van de Hortus.
Leerterrein voor de studenten
De Hortus is in eerste instantie aangelegd als een hortus medicus voor artsen en apothekers om medicinale planten te leren herkennen. Tot 1985 gebruikte de Universiteit van Amsterdam het kassencomplex nog als leerterrein voor haar studenten. “Toen de universiteit daarmee stopte, wilde de gemeente de monumentale kassen slopen voor huizenbouw, maar buurtbewoners kwamen daartegen in verzet”, vertelt Van Spijk. Ze verenigden zich in een Vriendenvereniging en er werd besloten dat de tuin onafhankelijk door kon gaan als publiekstuin. De eis was wel dat er een unieke publiekstrekker moest komen: de Drieklimatenkas.
Drie klimaatzones
De kas is toentertijd ontworpen door de architecten Moshé Zwarts en Rein Jansma en kende drie klimaatzones: tropisch, mediterraans en woestijnklimaat. “Ook toen hebben we gebruik gemaakt van expertise uit de glastuinbouw en de vereniging heeft het benodigde geld verzameld.”
Nu, dertig jaar later, komen er letterlijk scheuren in het bestaan van de kas. De vochtige omstandigheden zorgen ervoor dat de kas toe is aan een grootschalige renovatie. Behalve de stalen constructie, gaat bijna alles eruit. “We zijn op zoek naar expertise en ideeën. Technische innovatie en duurzaamheid staan daarbij voorop”, zegt de voorzitter. “Zelf hebben we die kennis niet in huis, dus we zoeken wederom contact met de sector.”
Hermitage
Drie jaar geleden is er in samenwerking met de naastgelegen Hermitage al een warmtekoudeopslag aangelegd. De Hortus draait op de restwarmte van de Hermitage. “Ons energieverbruik is dus al deels duurzaam, maar het kan nog beter”, zegt Van Spijk. “Denk aan LED-verlichting, nieuwe glasconstructies of grondverwarming.”
De Vriendengroep denkt er 4,5 miljoen euro voor nodig te hebben. Naast fondsenwerving onder haar 11.000 leden, onder de bijna 900.000 Amsterdammers en de 100.000 toeristen die de kas jaarlijks bezoeken, is de vereniging ook in overleg met bedrijfsleven en overheid voor sponsoring en subsidies. De werkzaamheden zullen in 2021 beginnen. De opening van de vernieuwde kas staat gepland voor 2023.
Tekst: Marjolein van Woerkom
