Na een voorstelrondje van de sierteeltorganisaties Fleuroselect, CIOPORA, AIPH, Florint en Union Fleurs op de eerste World Floral Summit op 7 november in Aalsmeer over ketenintegratie in de sierteelt, kwam het vuurwerk van Jan Rotmans. Volgens de hoogleraar in duurzaamheid & transities staat de sierteeltsector voor de grootste uitdaging van de afgelopen honderd jaar. “Jullie zijn heel goed in het optimaliseren van dingen. Maar de rest van de wereld is aan het transformeren. Jullie hebben meer radicale innovatie nodig. Blockchain wordt de grootste disruptie in jullie sector.”
Een van Rotmans’ stokpaardjes is dat we niet leven in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperken. Disruptie wordt eerder regel dan uitzondering, die ook de tuinbouw niet ongemoeid zal laten. “Elk businessmodel in elke sector staat onder druk”, verzekerde hij. “En de meeste bedrijven zijn hier niet op voorbereid.” Wat hij onderstreepte met de notie dat bedrijven nu nog gemiddeld 15 jaar bestaan. Dat was een eeuw geleden nog 75 jaar. Niet de grootste of slimste bedrijven zullen overleven, maar de bedrijven die zich het snelst aan de nieuwe werkelijkheid kunnen aanpassen.
Disruptie
Na de bekende voorbeelden van Airbnb en Uber, die zelf geen huizen of taxi’s bezitten maar wel vraag en aanbod slim met elkaar verbinden, kwam het woord ‘blockchain’ ter sprake. “Waarom hebben jullie nog zulke complexe logistieke ketens?”, vroeg Rotmans zich hardop af. Hoewel vrijwel niemand in de tuinbouw begrijpt wat blockchain inhoudt en hoe het precies werkt, zijn er wel al sectoren, waaronder de Rotterdamse haven, mee bezig. “Blockchain wordt de grootste disruptie in jullie sector”, voorspelde de professor.
Waardecreatie
De nieuwe economie 3.0 is niet gebaseerd op sectoren, ging Rotmans rustig verder. Voor nieuwe bedrijven draait het primair om waardecreatie en maatschappelijke impact. “Wie geen waarde toevoegt is binnen tien jaar verdwenen.” De transitiepaden, waarlangs de economie zal veranderen betreffen de digitalisering, de energietransitie, de circulaire economie, nieuwe samenwerkingsvormen en sociale veranderingen. Ook zal de maakindustrie fundamenteel veranderen: “Iedereen wordt een producent.”
Consument wordt diverser
Rotmans gaf ook aan dat shopping in 2020 vooral zal gaan over gepersonaliseerde producten en diensten. En over big data, niet te vergeten. “Ken uw consument”, benadrukte hij nog maar eens, waarbij hij tegelijk vaststelde dat ‘de consument’ niet bestaat. Die wordt namelijk steeds diverser. “Er komen steeds meer gespecialiseerde producten voor specifieke klantgroepen. Bulkproducten worden de uitzondering, niche-producten de regel. Denk aan lokaal geteelde producten, seizoensproducten en duurzame producten. Dat is jullie toekomst!”
Radicale innovatie
“Jullie zijn heel goed in het optimaliseren van dingen. Maar de rest van de wereld is aan het transformeren. Jullie hebben meer radicale innovatie nodig. Ook loopt de sierteelt achter in duurzaamheid.” Onder duurzame producten verstaat de professor: gezond, schoon, hoogwaardig, veilig en zonder afval. Duurzame bedrijven produceren energie, gebruiken geen chemische gewasbeschermingsmiddelen, hebben gesloten watersystemen, verwaarden afvalstoffen of gebruiken deze zelf als grondstof.
Out-of-the-box denken
De professor adviseerde mensen van buitenaf de sector binnen te halen, die out-of-the-box durven te denken. “Denk aan experts in IT, robots, gezondheid, afval en energie.” Zijn call-to-action: open de ramen en kijk wat vaker naar buiten. En probeer jezelf continu uit te vinden. Er liggen niet alleen kansen buiten de sector, maar zeker ook gevaren, waarschuwde de professor. Dit bevestigde Lucas Vos, scheidend CEO van Royal FloraHolland, die in zijn presentatie aangaf angst te hebben voor grote partijen als Amazon en Alibaba.
Tekst en foto: Mario Bentvelsen.
