Vanwege de energiecrisis kunnen telers sinds vorig voorjaar de workshop Energiebesparing volgen. Zij krijgen een compleet beeld van besparingsopties voorgeschoteld in energiebesparing én verduurzaming van hun teelt. Energie-adviseur Erik Bax vindt dat telers verrassend open zijn en ziet dat zij ook veel van elkaar kunnen leren. “Als je collega’s ervaringen vertellen over bijvoorbeeld Het Nieuwe Telen, kan dat je over de drempel helpen.”
In de workshop ‘Besparingsopties in het glastuinbouwbedrijf’ gaat het van Trias Energetica tot teeltmaatregelen, schermen, ventilatie, LED-belichting, Het Nieuwe Telen (HNT) en de inzet van duurzame energiebronnen als aardwarmte, zonne- en windenergie. Afhankelijk van de keuze van de deelnemers komt in de workshop alles voorbij wat er de afgelopen tien jaar is ontwikkeld op energiegebied.
Energie-adviseur Erik Bax van AAB verzorgt de sessies samen met Glastuinbouw Nederland en met ondersteuning van Kas als Energiebron. “We hebben inmiddels zo’n vijftien bijeenkomsten gehad met ruim tien deelnemers per keer. Ik verwacht dat de belangstelling nog zal toenemen. Vanwege de hoge energiekosten, maar ook vanwege de komende veranderingen in de energiebelasting. Telers moeten daar iets mee, ook bedrijven met een relatief lage energievraag. Voor hen kan de belastingverhoging extra hard aankomen.”
Uitbreiding
De workshop startte vorig jaar in de orchideeënteelt, waaruit veel belangstelling was. Inmiddels is de cursus verder uitgerold naar andere teelten en naar diverse regio’s. Zo stond Bax deze week in Noord-Brabant voor een groep, waaronder veel aardbeientelers. “Dan pas ik het programma aan op hun vragen en mogelijkheden”, legt hij uit.
De workshop is opgebouwd uit modules, het totale programma beslaat drie middagen. Maar sommige groepen kiezen voor één of twee middagen. “We zien nu ook ondernemers uit minder intensieve teelten als perkgoed en aardbeien aanhaken.”
Bax houdt veel ruimte voor eigen inbreng aan het programma. “Het leuke van deze workshop is de combinatie van theorie en praktijk. De inbreng uit de praktijk van de deelnemers is ook waardevol voor anderen. De groepen zijn bewust klein gehouden, zodat een setting ontstaat waarin mensen makkelijker het woord nemen. Ik let er ook op dat iedereen aan bod komt”, vertelt hij. Opvallend vindt hij dat telers zoveel nieuws horen van elkaar en dat de openheid groot is.
Trias Energetica
Er is momenteel veel aandacht voor duurzame energiebronnen, maar het begint met energiebesparing, stelt Bax. “Aan duurzame energie hangt een prijskaartje, maar energiebesparende acties komen heel snel naar je toe. En het mooie is, daar kun je meteen mee beginnen. Zelfs zonder te investeren in installaties, maar door bijvoorbeeld meer gebruik te maken van schermen en wat kouder te telen. Dus daar is het eerste geld mee te verdienen.”
Niet voor niks begint de workshop met de ‘Trias Energetica’, wat betekent dat je eerst moet besparen en je fossiele energie efficiënter moet inzetten. De workshop zoomt daarbij in op vier besparingsopties; teeltmaatregelen, schermen, selectief belichten en ventilatie.
Het Nieuwe Telen hoort ook bij dit onderdeel. “Dat was een tijdje weggezakt, maar is nu weer sterk in opkomst. Als je tijdens zo’n workshop collega’s hoort vertellen over goede resultaten, werkt dat natuurlijk drempelverlagend.”
Zo’n drempel is de aanpak van vocht, wat een risico is bij kouder telen of meer schermen met dubbele schermen. “Je kunt vochtregulering aanpakken met techniek. Zoals het aanzuigen van buitenlucht bij gesloten ramen of met ontvochtigingsinstallaties. Het aardige van onze workshops is dat er vaak wel deelnemers zijn die al ervaring hebben met zulke systemen. Die ervaringen delen helpt anderen enorm goed verder”, vindt Bax.
Van experiment naar comfort
Hij merkt dat telers door de energiecrisis vorig jaar gedwongen werden te experimenteren en dingen deden die buiten hun comfortzone lagen. Zoals minder belichten en kouder stoken. “Dat was spannend. Nu zie je dat ze daarmee verder willen, maar op een comfortabele manier. Zodat ze op een verantwoorde wijze energie kunnen besparen zonder de teelt en productie in gevaar te brengen.” Ook daarvoor is het handig om ervaringen met andere te delen, geeft hij aan.
Een resultaat uit het workshoptraject dat daarin voorziet is een onderzoeksgroep voor orchideeëntelers die vanuit Glastuinbouw Nederland is opgezet. “Het is een spin-off, waarin telers hun ervaringen met maatregelen als dubbel glas, de daglichtkas en Warmte-Koude Opslag gaan delen met elkaar. Het gaat om verdieping, waarbij verschillende technieken worden doorgerekend zodat ze beter te vergelijken zijn.”
Tekst: Koen van Wijk
