Kwekerij The Valley, lid van coöperatie Growers United, oogstte eind maart de eerste grove trostomaten op de nieuwe locatie Base Valley. In deze 8 ha grote kas in De Lier is kritisch gekeken naar een verbeterslag op automatisering en energiebesparing. Energie is een belangrijk thema, zegt mede-eigenaar Marcel van den Berg. “Het doel is om hierop een besparing van 10 procent per jaar te realiseren.”
De coöperatie heeft bij Base Valley verschillende systemen, machines en materialen geplaatst om het proces verder te verduurzamen en te automatiseren. Base Valley is een van de zeven teeltlocaties van The Valley en is tevens de hoofdvestiging. Het bedrijf bestaat in totaal uit 56 ha glas. Voor de bouw van de nieuwe, onbelichte, kas werden oude opstallen afgebroken en grond van een buurman aangekocht. Bovendien grenst de locatie aan de belichte vestiging Green Valley, een van de andere bedrijven van de tomatentelers. De bouw vond in 2024 plaats, eind november werden de eerste tomatenplanten geplant. De twee locaties zijn energietechnisch met elkaar verbonden, aldus Marcel van den Berg, die in de organisatie verantwoordelijk is voor teelt en energie.
Jaarrond productie draaien
Voor beide locaties zijn vier WKK’s beschikbaar van totaal 8,4 MW, ruim voldoende om de belichte kas van stroom te voorzien, vertelt de teeltmanager. “Met deze constructie kunnen we de stroom over beide locaties verdelen. Dat is gunstig voor de totale energiehuishouding, we wekken immers zelf de warmte op. In de belichte kas hebben we begin oktober tomaten geplant, de eerste vruchten zijn in december geoogst. In die kas hebben we een heel ander seizoen dan in de nieuwe onbelichte kas. De bedoeling is om met beide locaties jaarrond productie te draaien.”
Base Valley is uitgerust met dubbele energiebesparende schermen, luchtbehandelingskasten en diffuus glas, vervolgt hij. “Daarmee hebben we meer stuurmiddelen in handen om het klimaat te optimaliseren en energie te besparen. Daarnaast zijn de zijgevels uitgerust met polycarbonaat in plaats van glas. Ook dat is een energiebesparende maatregel. Het voordeel daarvan is dat je meer warmte binnenhoudt. Energie is een belangrijk thema: ons doel is om in deze kas 10 procent per jaar op energie te besparen.”
Actief ontvochtigen
In de nieuwe kas, die uit zes afdelingen bestaat, zijn 24 luchtbehandelingskasten (LBK’s) geïnstalleerd en is daarmee de eerste locatie van de tomatenkwekerij die met LBK’s werkt. Van den Berg: “We denken dat we hiermee nog meer energie kunnen besparen en een beter kasklimaat kunnen realiseren in het voor- en najaar. Doordat we met de kasten actief kunnen ontvochtigen, verwachten we minder last van schimmeldruk te hebben, vooral in de tweede helft van de teelt. Verder kunnen we door de LBK’s de schermen en luchtramen langer dichthouden, waardoor de warmte in de kas blijft.”
Omdat dit een nieuwe techniek voor de tomatenkwekerij is, moeten we er wel nog mee leren werken, zegt de teler. Hij verwacht geen grote problemen. “Collega’s van de coöperatie hebben al ervaring met LBK’s. We hebben bij hen al wat kennis met het systeem kunnen opdoen.”
Besparen op arbeid
De eerste tomaten in de nieuwe kas zijn in week 13 geoogst. De kwaliteit is goed, zegt de teeltmanager, de teelt is over het algemeen probleemloos verlopen. “In de nieuwe kas hebben we wat meer licht. Daar moet je met de plantafstand rekening mee houden, je hebt meer stengels per vierkante meter.” Hij is gestart met 1,9 stengels per m² en later verdubbeld naar 3,8 stengels per m². “In het begin van de teelt hebben we veel gebruik gemaakt van de dubbele schermen, vanwege het koude weer. Daarvan zagen we direct resultaat in de energiebesparing.”
Automatisering is een ander belangrijk thema binnen de zeven teeltlocaties van de kwekerij. “Als bedrijf zijn we al goed geautomatiseerd, maar op de factor arbeid is een verbeterslag te maken”, zegt Van den Berg. “De arbeidskosten stijgen en goede arbeidskrachten zijn schaars. De logistieke processen in de verwerkingsruimte zijn helemaal geoptimaliseerd. We hebben korte lijnen in de verwerkingsloods en de oogstkarren rijden automatisch over inductielijnen naar de sorteermachine. Daar komen weinig mensenhanden meer aan te pas.”
Kwaliteitscontrole
Growers United heeft op de nieuwe locatie een GearStation van Gearbox geplaatst, een machine die elke doos trostomaten op een aantal kwaliteitsaspecten en gewicht beoordeelt. “Alle dozen die worden goedgekeurd, hoeven wij niet meer na te kijken”, zegt Van den Berg. “Kwaliteit staat bij ons hoog in het vaandel. We willen voorkomen dat een doos tomaten die niet aan de kwaliteitseisen voldoet, toch wordt goedgekeurd. Onze producten worden gekeurd door een keurmeester van de coöperatie. Daar krijgen we een cijfer voor. We zitten jaarrond in het supersegment en dat willen we zo houden.”
De machine werkt op basis van AI-technologie. Een camera in de machine maakt van alle dozen foto’s om zo de kwaliteit van de tomaten te controleren. Die foto’s kunnen ook weer worden gebruikt, legt hij uit. “Er zit een trainingsmodus op het apparaat die we de ontwikkelingen in het gewas kunnen aanleren. De foto’s worden in de machine geladen, zodat die steeds meer kwaliteitsproblemen herkent. Zo kunnen we het apparaat beter trainen en verder optimaliseren.” De teeltmanager ziet voor de toekomst ook andere mogelijkheden voor de machine, zoals het detecteren van ziekten en plagen met rijdende camera’s, bijvoorbeeld bonte vrucht of gevlekte tomaat.
Gerichter inzetten personeel
Van den Berg denkt dat met het trainen en het gerichter inzetten van personeel de grootste besparing kan worden behaald; de verwachting is dat de kwekerij met de machine een besparing van 22% op arbeid in de verwerkingsruimte kan realiseren. “In het arbeidsregistratiesysteem zijn alle oogsthandelingen, oogstwagens en medewerkers genummerd. We kunnen precies zien welke medewerker met welke oogstwagen welke oogsthandeling heeft gedaan. De machine geeft een objectieve beoordeling: een camera is scherper dan een mensenoog. Waar nodig kunnen we mensen op basis van die data verder begeleiden. Daarmee breng je de prestaties en kwaliteit omhoog.”
Naast arbeidsbesparing kan arbeid ook anders worden ingezet, vertelt hij. “Een teamleider kan zich nu bijvoorbeeld meer gaan bezighouden met het aansturen van mensen op individueel niveau. Je verbetert het gehele proces.”
Robotisering
Naar de toekomst toe ziet Van den Berg verdere kansen voor robotisering binnen de kwekerijen. “Er worden al testen met robots gedaan, maar we moeten nog even geduld hebben voordat dat deze op volle toeren draaien en goed functioneren. Positief is dat robotisering in de praktijk wordt getest, zoals een oogstrobot op een andere vestiging van ons. Dat geeft een beter beeld van de mogelijkheden in de kas dan testen op demokwekerijen.”
Tekst: Annemarie Gerbrandy, beeld: Michel Heerkens
Marcel van den Berg: “De kwaliteit van de eerste geoogste tomaten in de nieuwe kas is goed. De teelt is over het algemeen probleemloos verlopen.”
