In april werd bekend dat de Nederlandse overheid een subsidie op LED-installaties wil verstrekken om de transitie van SON-T naar LED te versnellen. Dit najaar zou het ministerie van LNV details bekend maken van een door Brussel goed te keuren maatregel, die toeziet op subsidiëring via de bestaande Energie-efficiëntie Glastuinbouw (EG) regeling. De besluitvorming lijkt enkele maanden vertraging op te lopen. Insiders vrezen dat de subsidie een te beperkte strekking krijgt om betekenisvolle impact te hebben.
De toegezegde verruiming voor LED-installaties in de tuinbouwsector is één van de (tientallen) maatregelen die de overheid formuleerde na het Urgenda vonnis eind vorig jaar. De rechterlijke uitspraak dwingt Nederland om in 2020 tenminste 25% minder CO2 uit te stoten dan in het referentiejaar 1990. Versnelde vervanging SON-T door full spectrum LED installaties – met subsidie als aanjager – zou de CO2-uitstoot met circa 0,05 Mton kunnen verminderen. Die bijdrage is bescheiden, maar alle beetjes helpen.
Full LED, full spectrum
Al snel werd duidelijk dat de Nederlandse overheid alleen full LED-installaties met full spectrum licht (in de praktijk is dat rood, blauw én groen licht) subsidiabel wil maken. Hybride installaties zouden mogelijk niet tot emissiereductie leiden (wel tot hogere lichtniveaus en productiestijging) en full spectrum zou wenselijk zijn vanwege de ‘gemiddelde’ lichtbehoefte van planten én een voorwaarde zijn voor effectieve waarnemingen in het gewas.
Dit bericht werd in de sector met gemengde gevoelens ontvangen. “Als LED-producent zijn wij uiteraard blij met een subsidieregeling voor LED-installaties”, licht sales director Jan Mol van Oreon toe. “Dat geldt ook voor onze collega’s en installateurs. Wat ons zorgen baart, zijn de beperkingen die de overheid aan de regeling stelt.”
Een brug te ver
Voor het gros van de belichtende bedrijven en belichte gewassen is een volledige omschakeling naar LED een brug te ver, schat Mol in. “Bij de meeste nieuwe projecten zijn hybride-installaties nog steeds de norm, omdat SON-T en LED’s verschillende stralingseigenschappen hebben die elkaar aanvullen. Je kunt evenmin stellen dat alle gewassen dezelfde lichtkleur prefereren. Voor de energie-efficiëntie is wit licht bovendien niet optimaal. Kortom, er heerst grote twijfel of telers bereid zijn om vanwege een subsidie de overstap naar full LED te maken. Wij denken dat dat niet het geval is. Als die verwachting uitkomt, kan het best zijn dat de regeling haar doel voorbij schiet. Dan zal de beoogde emissiereductie – hoe bescheiden ook – simpelweg niet worden gerealiseerd.”
Neem hybride installaties op
Effectief is full spectrum LED-belichting slechts 25% zuiniger dan de traditionele SON-T belichting. Rood/blauw LED-belichting is 80% zuiniger dan SON-T belichting. Daarom voerde de Federatie Elektrotechniek (FEDET) namens de lichtindustrie een briefwisseling met het ministerie. Daarin pleitte de federatie voor een regeling zonder ‘full-spectrum’ eisen, maar met een efficiëntie ondergrens van minimaal 3.0 µmol/J. Dit leidde niet tot wijziging van het overheidsvoorstel. Dat is jammer, omdat het voorstel telers de ruimte geeft om zelf een afweging te maken tussen productie, kleurherkenning en het juiste spectrum voor het gewas.
“De EG-regeling heeft tot doel een maximale CO2-reductie te realiseren. Daarvoor moet de regeling maximaal gebruikt gaan worden”, zegt Marcel den Haan namens FEDET. “Maak daarom subsidiëring van hybride installaties mogelijk en neem geen ‘full-spectrum’ eisen in de regeling op. Telers zijn prima in staat zelf een afweging te maken.
Nog even geduld
“Voor zover bekend is er nog geen reactie gekomen uit Brussel”, reageert energiespecialist Dennis Medema van Glastuinbouw Nederland desgevraagd. “De precieze inhoud en strekking, inclusief de financiële details, worden duidelijk na publicatie van de regeling in de Staatscourant. Het heeft er alle schijn van dat we de openstelling op zijn vroegst eind dit jaar kunnen verwachten. Daarna zal snel blijken hoe de markt daarop reageert en of die reactie aanleiding geeft tot aanpassing op een later moment.”
Tekst: Jan van Staalduinen, beeld: Mario Bentvelsen
