Sinds september groeien er potplanten in de kas waar eerst tomaten stonden. KP Holland bespaart op deze nieuwe locatie in De Lier energie dankzij investeringen in luchtbehandelingskasten, een diffuus scherm en dimbare LED’s. “Het Nieuwe Telen kunnen we nog beter toepassen. De kasinrichting zorgt voor een optimale plantkwaliteit”, vertelt technisch directeur Roy van der Knaap.
De zevende locatie van het familiebedrijf KP Holland van 3,5 ha ligt op een steenworp afstand van vijf andere vestigingen. Het bedrijf telt nu in totaal 20 ha. “De stap om met de buurman om tafel te gaan, was voor ons een logische keuze. Voor ons is die nabijheid ideaal. Als er een probleem is, dan pak je de fiets en ben je er zó. Clustering biedt ook flexibiliteit en kostenbesparing. Bijvoorbeeld op het gebied van energie, zowel voor de WKK’s, aardwarmte als elektra. Deze zijn door een ondergronds netwerk aan en met elkaar verbonden. Bij onderhoud of uitval van één van de WKK’s kunnen andere dit opvangen”, vertelt Roy van der Knaap.
Efficiëntie arbeid en energie
Roy is samen met zijn neven Pim en Steef de derde generatie Van der Knaap die aan het roer staat. Zij vormen met Leo de Vries en John Vreugdenhil de vijfkoppige directie van het potplantenbedrijf, dat volgend jaar 75 jaar bestaat. Opa en pionier Jan van der Knaap maakte al vroeg de overstap naar potplanten. Daar kwam begin jaren ’90 de veredeling van spatiphyllum, kalanchoë en curcuma bij. De veredeling, vermeerdering en productie van deze drie potplanten vormen nog altijd de kern van het bedrijf.
Het bedrijf gaat voor ‘plant excellence’, dus het hoogst haalbare. “We proberen zo efficiënt mogelijk de beste kwaliteit te bereiken. Aangezien arbeid en energie een belangrijk aandeel in de kostprijs hebben, investeren we in automatisering en energiebesparing. Dus ook in deze nieuwe kas.”
Nieuw teeltsysteem
Toen de tomatenkas werd aangekocht, onderzocht Van der Knaap eerst of de 4,5 meter hoge kas uit 1999 nog voldeed. “Dat was het geval, want onze metingen wezen uit dat we een egaal klimaat konden realiseren. Vervolgens hebben we het teeltsysteem eruit gehaald en de kas ingericht voor potplanten. We telen hier curcuma’s in de zomer en kalanchoë in de winter.”
De herinrichting betekende onder meer een nieuwe teeltvloer met eb- en vloedsysteem, vloerverwarming, geavanceerde klimaatsturing, een verduisteringsdoek en een diffuus klimaatscherm, dimbare LED-belichting en luchtbehandelingskasten.
De laatste drie onderdelen zijn voor KP Holland nieuw. De inzet van luchtbehandeling zorgt voor de meeste energiebesparing. “Wij passen ontvochtiging overal toe, maar dan op de traditionele manier. Dat betekent boven een gesloten energiescherm de ramen openzetten, een kier trekken wanneer nodig en als laatste buisverwarming inzetten. Maar met luchtbehandelingskasten is dat allemaal niet meer nodig. Het schermdoek blijft nu elke nacht dicht. De energie blijft in de kas en het vocht wordt door het scherm heen afgevoerd.”
Buitenluchtaanzuiging
Om tot de juiste keuze voor de luchtbehandelingskasten te komen, maakte Van der Knaap samen met Technokas eerst een ronde langs andere telers om verschillende systemen te bekijken. Vervolgens maakte de leverancier een ontwerp. De maatstaven van Het Nieuwe Telen waren daarbij leidend.
Freek Batist van Technokas licht het toe. “Buitenluchtaanzuiging met een warmteblok paste hier het beste. In de gevels hangen twaalf kasten, die elk 2.500 vierkante meter bestrijken. In elke luchtbehandelingskast wordt koude, droge lucht van buiten − eventueel gemengd met kaslucht − verwarmd tot de kastemperatuur. De ventilatoren in de kasten verspreiden vervolgens de drogere lucht via het gatenpatroon in de slurven gelijkmatig door de kas.”
Meer dan 15% besparing
Van der Knaap vertelt waarom hij voor deze methode heeft gekozen. “De luchtbehandelingskasten kunnen bijna het hele jaar worden ingezet om te ontvochtigen. De overige tijd recirculeren en ventileren ze voor een optimaal kasklimaat. Ontvochtigen is vooral een uitdaging als het energiescherm dicht is. In de zomer zijn een kier in het scherm en open luchtramen geen probleem.”
De eerste resultaten zijn goed. Hoeveel energie deze manier van ontvochtigen bespaart, kan hij nog niet zeggen, omdat het om een nieuwe kas gaat. “Andere telers noemen een besparing van 1 procent, maar ik denk dat we meer kunnen halen. Doordat het energiescherm elke nacht dicht blijft, raken we veel minder warmte kwijt. Met deze ervaring zou ik er ook op onze andere locaties mee aan de slag willen, maar het is best een investering.” Batist wijst erop dat de subsidie voor energie-efficiënte glastuinbouw (EG) 20% van de investering dekt. Tot eind juni staat die regeling open.
Geen streep te zien
Naast de luchtbehandelingskasten zijn de diffuse PARperfect schermdoeken nieuw. Ook daar is Van der Knaap erg tevreden mee. Het doek verstrooit het zonlicht, wat goed te zien is als we in de kas lopen.
“Zo kunnen we het binnenkomende licht goed sturen. Als het verduisteringsdoek zich voor een deel sluit om het licht te beperken, verdeelt het diffuse schermdoek dat licht egaal over de kas. Er is dan geen kier of streep in het gewas te zien. Het voorkomt ook verbranding van bladeren en zorgt voor meer gelijke groei.”
Dimbare LED-belichting
Een derde vernieuwing in deze kas is dimbare LED-belichting. Omdat LED’s 50% energiezuiniger zijn, was die keuze logisch. “Dimbare lampen maken het plaatje compleet. Ik ben er blij mee. We kunnen de minimale lichtgrens exact instellen. Als het buiten donker is belichten we 100 procent, maar als ’s ochtends het zonlicht erbij komt dimmen de lampen automatisch mee. Dat geeft direct energiebesparing.”
De regeling is bovendien ingesteld op de per minuut fluctuerende stroomprijzen. “Als die prijs piekt, dan dimmen de lampen automatisch om op de goedkopere momenten weer 100 procent aan te gaan. Dit scheelt in de kosten en helpt het net balanceren. Het is vooral belangrijk dat curcuma’s een bepaalde daglengte en lichtsom halen. En die kunnen we instellen,” legt Van der Knaap uit.
Belangrijk om te melden dat zowel de schermen als de LED-belichting worden aangestuurd op basis van de PAR-lichtsensoren die in elke afdeling tussen het gewas hangen. “Dat zorgt ervoor dat we optimale omstandigheden in de kas creëren. We zijn nu ruim een half jaar bezig, dus ook in de zomer zullen we de instellingen verder finetunen.”
Automatisering
Overigens zijn de investeringen in een energiezuinige teelt maar één deel van het verhaal. Automatisering en arbeidsbesparing zijn voor KP Holland zeker zo belangrijk. Dat is te zien bij de ronde door de nieuwe kas. Via een railsysteem plaatst een robot net de opgepotte planten in de juiste afdeling. Hij kan deze in een later stadium weer automatisch verplaatsen naar de afkweekafdelingen. Efficiëntie is leidend, dat is duidelijk. Maar wel met één doel voor ogen: kwalitatief goede curcuma’s en kalanchoë’s leveren.
“Uiteindelijk is de kwaliteit van de planten bepalend voor ons succes. Dat is de ‘plant excellence’ die wij beloven. Tevreden klanten, daar doen we het uiteindelijk voor.”
Tekst: Karin van Hoogstraten, beeld: Michel Heerkens
