“Grond is eigenlijk helemaal niet zo geschikt voor het bodemleven. Tachtig procent van organismen in kale grond zijn zo min of meer in slaap. Pas als planten stoffen gaan uitscheiden, worden ze actief.” Dat stelde Paula Harkes tijdens haar promotie aan Wageningen University & Research, na haar onderzoek naar het ‘bodemvoedselweb’.
In een vlotte presentatie met prikkelende opmerkingen bracht Harkes bij haar recente promotie aan ook een wat minder geschoold publiek de principes van het bodemvoedselweb bij. “Vroeger zag men de grond als een zwarte doos, maar tegenwoordig kunnen we met DNA- en RNA-analyse goed achterhalen wat er allemaal in zit. Daardoor krijgen we veel meer inzichten, want veel van die organismen zijn in het lab helemaal niet te kweken”, vertelde ze.
Zo ook het inzicht dat het toch vooral het gewas is, dat het bodemleven bepaalt. “Planten scheiden stoffen uit die bacteriën en schimmels aantrekken. Om die reden vind je ze juist heel veel rond de wortels. Ook wordt steeds duidelijker hoe belangrijk aaltjes in de bodem zijn”, zei ze.
Schimmelmassa
Om zicht te krijgen op de interactie tussen bodemvoedselweb en gewas heeft ze onderzoek gedaan waarbij ze een invasieve exotische plant (Solidago) vergeleek met een binnenlandse soortgenoot. Invasieve planten zijn berucht omdat ze enorm snel kunnen oprukken. De vraag is dan of hun invloed op het bodemleven daarbij een rol kan spelen. Harkes vond een opvallende toename van de schimmelmassa onder deze planten evenals het aantal schimmeletende nematoden. Dat zou een verklaring kunnen zijn voor hun succes. In een tweede deel van het onderzoek vergeleek ze het actieve en slapende deel van de organismen in de grond. “Dat wordt heel weinig gedaan, omdat het heel duur is. We hebben een goedkopere methode ontwikkeld. De eerste indruk is dat het slapende deel heel anders is dan het actieve”, vertelde ze.
Biologische tuinbouw
Tot slot bekeek ze of de teeltmethode van invloed was op de rijkdom van het bodemleven. “Daaruit bleek dat het bodemleven bij biologische landbouw complexer en diverser werd dan bij een gangbare teelt”, vertelt Harkes. Het bodemvoedselweb is een erg complex geheel en het belang ervan is in de tuinbouw lange tijd niet onderkend.
Bij Wageningen University & Research werkt een constante reeks promotiestudenten aan meer inzichten. Zo worden de puzzelstukjes gelegd om op den duur in de teelt meer te profiteren van deze natuurlijke hulpbronnen. En dat is ook hard nodig aangezien de tuinbouwsector steeds minder kan terugvallen op chemisch ingrijpen.
Tekst: Tijs Kierkels, beeld: Plant Health Cure
