Een fonkelnieuwe sorteerlijn voor jonge groenteplanten; de Grow Group is de eerste Europese plantenkwekerij die deze innovatieve machine toepast in de groenteteelt. Directeur Hans Grootscholten blikt tevreden terug op de eerste maanden. “Onze productiviteit is gestegen en we hebben een duidelijke kwaliteitsslag gemaakt.” De machine zet de pluggen slechts één keer over, waardoor minder beschadigingen optreden. Een absolute voorwaarde bij het werken met zeer kwetsbare planten.
Sinds half oktober 2015, net voor de start van het groenteseizoen, is de sorteermachine van TTA in bedrijf op de locatie van de plantenkweker in Naaldwijk. Begin februari worden tomatenplanten gesorteerd. Alleen de beste, meest gelijkmatige plantjes gaan door naar de volgende ronde: het entproces. Hans Grootscholten: “Om goede resultaten te bereiken bij het entproces, is het belangrijk dat de onderstam en de ent bij elkaar passen qua grootte en plantopbouw. Een nauwkeurige en vooral ook consistente selectie van het uitgangsmateriaal is daarbij cruciaal.” En eerlijk is eerlijk, de machine doet dat strikter dan een willekeurige medewerker.
Foutloos en onvermoeibaar
Voorheen vond de selectie gelijktijdig met het entproces plaats, uitgevoerd door medewerkers. “En elke medewerker hanteerde verschillende criteria voor een goede plant”, weet de directeur te vertellen. “Daardoor traden er bij handmatig beoordelen snel verschillen op. Arbeidsintensief werk dus, waarbij de opbrengst niet altijd even eenduidig was.” Typisch een proces geschikt voor automatisering. En inderdaad, de nieuwe sorteerlijn neemt de handelingen foutloos en onvermoeibaar over.
Bram Verschoor, commercieel directeur bij TTA, legt uit: “De FlexSorter bestaat uit een enkelvoudig frame dat prima op een klein oppervlak past. Dit model is op maat voor deze plantenkweker samengesteld. Via een lopende band komen de trays met pluggen de machine in. Daar pakken 24 plantgrijpers elk een plug die middels een pusher-pin uit de tray wordt geduwd.” Tijdens het overzetten naar de ontvangende tray op een parallel lopende band, maken tien geavanceerde camera’s een meervoudige opname van de plant. Hierbij worden onder meer stamdikte en bladopbouw in de beoordeling meegenomen. De gebruiker kan zelf eenvoudig via een display instellen welke planten doorgaan en welke hij wil afvoeren. Hij kan kiezen voor maximaal vier sorteergroepen, plus de afvalpluggen.
Geïntegreerd schoonmaaksysteem
Natuurlijk bestonden er al sorteermachines voor planten, maar die voldeden niet voor dit ‘fijnere’ werk, vertellen zowel Grootscholten als Verschoor. Bij de tot nu toe gangbare systemen passeerden planten de camera in een drager. De plant werd twee keer overgezet – van tray op drager en van drager weer in tray – met alle mogelijke beschadigingen van dien. Daarnaast waren deze machines relatief duur en lastig te bedienen. “Plus”, voegt Grootscholten toe, “de oude sorteerlijnen waren erg aan slijtage onderhevig. Om de haverklap ging er iets kapot en de onderhoudskosten waren dan ook hoog.”
In de nieuwe sorteerlijn is de drager verdwenen en daarmee verdwijnt ook een ‘rommelig’ los element. In samenspraak met de plantenkweker werd de machine van een ingebouwd desinfectie- en schoonmaaksysteem voorzien om overdracht van ziektekiemen en bacteriën tegen te gaan. Dit is een belangrijk voordeel voor het opkweekbedrijf en haar klanten en een flinke mijlpaal in het streven naar perfectie in kwaliteit.
Plant begrenst processnelheid
De techniek en het idee voor dit type machine lag volgens Verschoor al sinds 2004 klaar. Echter, de datacommunicatie kon de gewenste processnelheden niet aan. Nu wel. Daardoor zijn in de huidige machine de techniek en de camera’s naadloos op elkaar afgestemd. “Het zou allemaal zelfs nog sneller kunnen, we hebben al tests gedaan, maar zoveel beweging kan een plant niet aan. De plant begrenst in deze de processnelheid van de sorteerlijn.”
Van de 10.000 tomatenpluggen die nu per uur de sorteermachine ingaan, worden gemiddeld zo’n 7.000 planten als goed bestempeld en gesorteerd. De overige 30% planten wordt afgekeurd of eventueel als reserve achter de hand gehouden, geheel conform de statistische voorspelling.
Daarbij maakt de machine weinig onderscheid tussen steenwol- of grondpluggen. Ook die laatsten worden feilloos overgeplaatst. De plantenkweker hanteert tray’s met 240 cellen. In principe zijn dat dus 10 rijtjes voor de 24 plantgrijpers. De gebruiker is echter vrij om de machine de tray’s anders te laten indelen. Gesorteerde plantjes zijn bijvoorbeeld per 120 of 80 in een nieuwe tray te plaatsen. Zo hebben ze meer licht en ruimte om te groeien.
Speelruimte om te sturen
Sinds de sorteermachine op het bedrijf staat, ervaart Grootscholten ook meer rust op de werkvloer. Oorzaak: de lijn koppelt de sorteerhandeling los van het daadwerkelijke enten. Eerst sorteren en pas daarna de goede partijen cultuurras en onderstam samenvoegen. “Neem deze tomatenplanten. We sorteren de gekiemde planten ongeveer tussen de vijf en de zeven weken na zaaien. Dat is ruim vóór het moment van enten. We kunnen nu dus veel beter vooraf inschatten of er voldoende planten zijn. Dit biedt speelruimte om te sturen. Hebben we bijvoorbeeld te weinig planten, dan kun je de kleinste nog iets langer opkweken en met een overschot maken we collega’s weer blij.”
Het daadwerkelijke enten is trouwens nog steeds handwerk. De sorteermachine maakt het werk wel vriendelijker. De medewerkers starten met stabiel uitgangsmateriaal dat ze bij wijze van spreken ‘blind’ aan elkaar kunnen zetten. Zij kunnen goed hun werk doen en creëren daarmee uniforme partijen sterke planten. Precies zoals telers ze graag binnen zien komen.
Gebruikersvriendelijk
De instellingen van de nieuwe sorteerlijn kunnen simpel worden gewijzigd naar soort, type en zelfs ras. Verschoor: “Deze machine is speciaal op maat gemaakt voor groenteplanten en is voorzien van een aantal standaardinstellingen. De gebruiker kiest een van die standaarden, bijvoorbeeld tomaat of paprika, en verfijnt deze dan naar eigen inzicht en ervaring. Heel simpel, dat hebben we in een paar uurtjes uitgelegd. Ook dat is een verschil met de vorige generatie sorteerders. Het liefst zou je daarbij twee maanden een monteur meeleveren. De FlexSorter is heel gebruikersvriendelijk en voor de bediening ervan heb je echt geen hts-niveau nodig.”
Grootscholten beaamt het ‘simpele’ karakter. “Medewerkers met gedegen plantinzicht en enige technische interesse kunnen prima met de machine overweg. Ze doen de fine-tuning helemaal zelf. Want die mogelijkheid is bij het werken met jonge planten essentieel. Als we ’s ochtends starten, moeten de instellingen soms ‘s middags al weer worden aangescherpt. Zo snel groeien de plantjes en zo nauw luistert het sorteerproces.”
Samenvatting
Een nieuwe, innovatieve machine bewijst dat automatisch sorteren in groenteplanten zeker toekomst heeft. Afgelopen oktober stapte plantenkweker Grow Group over van handmatig naar volautomatisch sorteren als voorbereiding op de enthandeling. Resultaat: meer gelijkmatige partijen uitgangsmateriaal. De nieuwe sorteermachine verbetert de productiviteit en heeft daarnaast een positief effect op drie belangrijke speerpunten van de plantenkweker: homogeniteit, groeikracht en gezondheid van de af te leveren plant.
Tekst: Jojanneke Rodenburg
Beeld: Studio G.J. Vlekke
