Het zomerweer kan een uitdaging voor telers van vruchtgroenten zijn: warme tot hete dagen met relatief droge lucht en vochtige omstandigheden met plensbuien en onweer kunnen elkaar snel afwisselen. Bij vochtige buitenomstandigheden kan het klimaat in de kas al snel drukkend worden. Dan is het belangrijk om niet teveel vochtbeperkende maatregelen te nemen. Kijk deze zomer ook extra kritisch naar het doseren van CO2. Dat is bij de huidige hoge gasprijzen en lage stroomprijzen in de zomer al snel minder rendabel.
We spreken over vochtige buitenomstandigheden als het absolute vochtgehalte (AV) boven de 14 tot 15 gram water per m³ uitkomt. Een goed functionerend en verdampend gewas zorgt in de kas voor 5 tot 7 extra punten absolute luchtvochtigheid.
Normaal gesproken zou je bij warme condities de ramen wat gaan knijpen, maar dat moet je bij warme vochtige buitencondities absoluut niet doen. Ik houd altijd een AV van 20 aan als uiterste grens waarbij de ramen geknepen mogen worden. Als het vochtdeficit hoog is kan het gewas makkelijk zijn verdamping kwijt, maar wat bij hoge temperaturen gaat spelen is dat de absolute vochtigheid boven de 20 kan uitkomen. Dan krijg je een drukkend, warm klimaat in de kas. Dat kan in de teelt van tomaten leiden tot neusrot, onregelmatige trossen in de kop van de plant, slechte bevruchting en/of slechte stuifmeelkwaliteit. Dan luidt het devies: zet de luchtramen helemaal open en ga vooral niet knijpen. Zet de zomerschermdoeken eventueel open of in ieder geval op een forse kier, zodat er voldoende vocht naar buiten kan waaien.
Insectengaas en hogedruknevel
In kassen met insectengaas wordt de luchtuitwisseling negatief beïnvloedt, al heeft het ook een voordeel (naast het tegenhouden van ongewenste insecten): de directe invloed van wind neemt aanmerkelijk af. Dan moet je de ramen nog minder gaan knijpen, wat we eigenlijk doen om het vocht binnen te houden en om de wind eruit te houden.
Ook is het bevochtigen van de lucht met nevel bij een absolute luchtvochtigheid van 20 of hoger niet aan te raden. Op het moment dat er met nevel meer vocht in de lucht wordt gestopt zal in eerste instantie de groeipunttemperatuur ietsje dalen, maar doordat de absolute vochtigheid weer stijgt zal de planttemperatuur ook stijgen om toch te kunnen blijven verdampen.
Vaak zie je bij vochtige en warme buitencondities ook dat de planten goed strak staan, dus niet slap gaan of donker van kleur worden doordat ze de verdamping niet bij kunnen houden. In dat geval is daarom het advies: ook geen hogedruknevel gebruiken. Als de absolute vochtigheid onder de 20 is en het vochtdeficit boven de 10 kun je wel wat met verneveling doen.
Onder telers is discussie over de vraag: moet je knijpen op binnen- of buitenvocht. Er zijn zelfs nog bedrijven die geen buitenvochtmeting hebben. Mijn advies: installeer een buitenvochtmeting, die zijn goed te betalen, zodat je ook inzicht krijgt in: wat is nu de buitenvochtigheid en wat zijn de interacties met het binnenvocht. Dat geeft veel meer sturingsmogelijkheden.
Inspelen op extreme hitte
Bij extreme hitte is het zaak om koelte te pakken waar het kan. Elk uur dat je de planten koeler kunt houden, houdt de planten sterk. Dan is het zaak de temperatuur zo laag mogelijk in te stellen, en hoogstens op droge momenten eventueel de ramen wat te knijpen om het vocht terug te krijgen. Maar voor de rest: start tijdig met ventileren en zorg dat de boel zo snel mogelijk weer afkoelt.
Het is de laatste jaren een beetje een trend om – in het kader van Het Nieuwe Telen – zoveel mogelijk uitstraling weg te schermen in de nacht en het schermdoek te sluiten op basis van uitstraling. Maar bij forse hitte adviseer ik om het juist niet te doen. Omdat je dan gewoon alle uitstraling (lees: afkoeling) wil benutten om de plant sterk te houden.
Bij belichte vruchtgroenten is krijten in de zomer een must, om groei te houden. Bij helder glas adviseer ik een hittewerende en diffuserende coating. Bij diffuus glas is een hittewerende coating (met IR-filter) voldoende, om te allen tijde zoveel mogelijk PAR-licht in de kas te krijgen.
CO2 doseren of niet
De prijs van CO2 is momenteel hoog. Omdat ook de prijs van het gas hoog is, en de stroomprijs in de zomer laag, laten telers hun WKK minder makkelijk draaien. Vloeibare CO2 kost momenteel 20 cent per kilo, dat gaan we niet terugverdienen. Kijk daarom kritisch naar het inzetten van CO2; als je een heel schraal generatief gewas hebt doseer dan minder of geen CO2. Probeer altijd wel iets CO2 te geven, zeg tot 50 kilo/ha/uur. Dan kun je al de tekorten aanvullen die de plant weg eet. Houd de CO2 dus wel op peil, op 400 ppm of liefst wel iets meer. Veel meer is vaak niet rendabel. Wil je toch meer doseren: maak dan wel de rekensom van tevoren. Dan zie je dat de input snel te prijzig wordt, en je het eigenlijk niet meer terug kunt verdienen.
Tekst: Willem Valstar, StarGrow Consultancy
