Op het bedrijf van Marcel de Rooij en Jacinta Noort in Oude Wetering zijn de afgelopen winter belichtingsproeven gedaan, onder meer met SON-T en LED-belichting. Naar aanleiding van de resultaten volgen komende winter nieuwe proeven. Zijn doel en ambitie: een (high-end) jaarrondteelt. “Teelttechnisch is het zeker mogelijk om Delphinium te telen onder LED. De grote vraag is of het ook economisch haalbaar is.”
De proeven zijn op het 2,4 ha grote bedrijf (waarvan 1 ha onder glas) opgezet in samenwerking met lichtadviesbureau Ledgnd. Er werden vorig jaar zomer plannen gesmeed om de invloed van belichting op de snijbloementeelt van Delphinium nader te onderzoeken. De Rooij: “Dat was in Nederland nog niet eerder gedaan en ik wil graag weten wat zo’n plant precies nodig heeft: aan water, aan grond, aan omgevingseisen en aan licht. Je kunt er wel licht op zetten, dan gaat ie vanzelf beter groeien is de algemene denkrichting. Maar dat zegt mij eigenlijk niks. Ik wil echt snappen: wat heeft die plant nodig, welk spectrum, welke lichtsom, et cetera.”
SON-T versus 100% LED
Op voorstel van het adviesbureau werden vorig jaar zes proefvakken gemaakt, van elk 50 m², gescheiden van elkaar en uitgerust met eigen sensoren. In elk vak werden vijf cultivars geplant, om ook die verschillen in beeld te krijgen. “Mijn teeltadviseur gelooft niet in LED – ik houd er wel van als iemand daar een andere mening over heeft – en heb daarom ook een vakje SON-T gezet. Toen zijn we gaan kijken: wat doet SON-T in vergelijking met onbelicht maar wel met daglicht.”
Ook heeft De Rooij twee vakjes met verschillende spectrums van 100% LED en vier met verschillende intensiteiten. Alle andere condities zijn gelijk gehouden, zoals klimaat, lichtinstraling van buiten et cetera.
Over de (voorlopige) resultaten zegt De Rooij: “De klassieke denklijn is, hoe meer licht hoe beter. Bij Delphinium blijkt dat niet het geval. Wij zien bij oplopende lichtintensiteit de groeisnelheid afvlakken. Ook zien we grote verschillen tussen de cultivars. Bij de LED-spectra zijn de verschillen op het eerste oog niet zichtbaar, maar wel als je de kwaliteit gaat meten. We hebben ongeveer 1.500 kwaliteitsmetingen gedaan. We weten nu in welke richting we het verder moeten zoeken.”
Jaarrondteelt of buitenland
Deze winter komt er dus een vervolg, weer met zes vakken, maar dan groter (100 m²). “We hebben een nieuwe basis voor lichtintensiteit neergezet, daar gaan we een klein beetje boven zitten en verder testen naar beneden toe: waar zit de ondergrens.”
Naast de huidige armaturen heeft hij ook 40 andere LED-armaturen op proef erbij gekregen. Het gaat om verschillende merken, waaronder GE, Philips en Climalux. Ledgnd begeleidt de proef. “Ik word er wijzer van en zij natuurlijk ook. Zij weten dat ze bij mij ook dingen mogen uittesten die zich nog moeten bewijzen. Ik sta heel erg open voor andersdenkenden. Een beetje pionieren is mij niet vreemd.”
De Rooij ziet de teeltverlenging als het belangrijkste voordeel van LED-belichting. Zijn ambitie is het ontwikkelen van een (high-end) jaarrondteelt. “Je kunt ook naar Portugal, Spanje of Afrika gaan om Delphinium te telen, maar dan heb je twee bedrijven om bij te houden. Dan is er altijd één kind van de rekening. Als je er niet zelf bovenop zit loop je een redelijk groot afbreukrisico. Het kan ook goed gaan, maar als het mis gaat ben je altijd te laat. Dan is het product misschien nog wel verkoopwaardig, maar voldoet het niet meer aan onze kwaliteitscriteria.”
Onzekere factor
De grootste onzekere factor is natuurlijk de markt, vervolgt de teler, die mikt op bruiloften, events, hotels en andere partijen, het premium-segment kort gezegd. “Als iets er niet is, wil de markt het graag totdat het er is. In de winter is er wel import uit Afrika, maar daar zit veel kwaliteitsverschil in. De vraag is: maakt de markt voldoende onderscheid tussen onze kwaliteitsbloemen geteeld onder LED-belichting of Afrikaanse import. Het zou kunnen dat we misschien moeten concluderen: het werkt teelttechnisch prima, maar we gaan het toch niet doen. Het kan dus zijn dat onze proeven wel kennis opleveren, maar geen toekomst. Daar houden we emotioneel gezien al rekening mee. Maar er is maar één manier om daar achter te komen: dat is dingen uitproberen.”
Tekst: Mario Bentvelsen
