Footprinting wordt snel belangrijk om de milieu-impact van tuinbouwbedrijven inzichtelijk te maken. Een van de voorlopers op dit gebied is potplantenkwekerij HouwenPlant, dat al in 2019 hiermee aan de slag ging. “Onze CO₂-footprint is inmiddels beland op een bepaald optimum. Wij zijn bereid om de footprint verder te verlagen maar zullen dan flink moeten investeren. Daarover willen wij met exporteurs en retailers in gesprek. Wij willen levergaranties en een prijs afspreken die past bij een bepaalde footprint”, aldus mede-eigenaar Marco van der Goes.
Van der Goes is een van de sprekers op het Tuinbouw Footprint Event, dat op 13 maart a.s. in Schipluiden wordt gehouden. “Footprinting is een heel belangrijk onderdeel geworden binnen de tuinbouw en wordt met het oog op de CSRD-wetgeving en milieucertificering alleen maar belangrijker”, zegt CEO Henri Potze van Greenhouse Sustainability.
HouwenPlant uit Hoek van Holland was samen met een collegateler een van de eerste bedrijven dat met Potze − toen nog van Benefits of Nature − een pilot startte. Al in 2019 zei Ikea tegen Van der Goes: maak er werk van om jullie (CO₂-)footprint inzichtelijk te krijgen. “Dit advies hebben wij serieus genomen en zijn daarmee aan de slag gegaan. Wij liepen ver vooruit op de troepen, want in 2020 hadden wij al onze eerste CO₂-footprint op productniveau.”
Standaardmethodiek
Anno 2025 moeten handelsbedrijven zoals Hamiplant, Van Dijk Flora, Royal Lemkes en Fresh Solutions voldoen aan de rapportageplicht. Dat betekent dat zij footprint informatie met ingang van dit jaar bij telers zullen opvragen en soms ook van voorgaande jaren.
Van der Goes zegt blij te zijn met de FloriPEFCR-certificering, wat het eerlijk vergelijken van de milieu-impact van bedrijven mogelijk maakt. “Voor andere sectoren is die Europese standaardmethodiek van footprint-berekening er nog niet. Dan krijg je dus allerlei certificeringsbureaus die zeggen: ik zal wel even uw CO₂-footprint uitrekenen. Nu weten partijen als Greenhouse Sustainability, maar ook MPS en andere certificeringsbedrijven hoe ze aan die rekenmethodiek moeten voldoen. Het voert te ver om in te gaan op alle emissies die hiermee worden gemeten, maar wij worden als planten- en bloementelers aangesproken om de CO₂-emissies op productniveau te laten berekenen.”
Telers van de toekomst
Hoeveel stoot een 12 cm potanthurium van Houwenplant aan CO₂ uit? “In 2020 was dat 2,40 kg CO₂-equivalenten. In 2023 hebben we 1,4 kg CO₂-equivalenten gerealiseerd en in 2022 was dit 1,34 kg. Dat getal fluctueert en is afhankelijk van hoe koud en donker de winters waren. Maar 1,34 kg is momenteel voor ons het optimum.”
Van der Goes, die zich soms als een apostel van de footprint voelt, wil graag op het event benadrukken: “Beste telers ga er nu echt mee aan de gang. Bij collegatelers hoor je: ‘moet dat nu al’, en: ‘hoeveel geld en tijd kost het’. Maar neem het serieus, want het is een onderwerp dat nooit meer weggaat. Het is hetzelfde als toen met de MPS-registraties. Ik kan me niet voorstellen dat telers zeggen: ik registreer mijn verbruik niet. Dat past niet meer in deze tijdsgeest.”
Onderhandelingsmechanisme
Van der Goes denkt dat ketens in de nabije toekomst eisen gaan stellen aan de CO₂-footprint. “Footprint wordt net als prijs een onderhandelingsmechanisme. Ons piketpaaltje hebben we al geslagen: wij willen in 2030 energieneutraal produceren. Maar daarvoor moeten we flinke investeringen doen. Denk aan aardwarmte. Gelukkig zitten wij in een gebied waar dat mogelijk is, maar dat zijn enorme investeringen.”
De teler geeft ook aan dat ze hun schermdoeken moeten vervangen. “Wij hebben nog een aantal kassen waar we ook de SON-T-lampen willen vervangen door energiezuinige LED-lampen.”
In gesprekken met exporteurs en retailers benadrukt Van der Goes dat er qua footprint veel mogelijk is, maar dat verduurzaming niet zonder investeringen gaat. “Met behulp van scenarioberekeningen nemen we elkaar mee. Niemand zit te wachten op een rijtje onmogelijke eisen vanuit retailers. En iedere footprint heeft een eigen kostprijs.”
Ketenverantwoordelijkheid
Van der Goes verwacht dat in de toekomst consumenten op hun kassabon te zien krijgen hoeveel CO₂-uitstoot hun aankopen hebben veroorzaakt en daarop afgerekend zullen worden. “Dus: hoe groter de footprint, hoe hoger de rekening voor de consument. Het zou best kunnen dat een supermarkt straks een bos bloemen in het schap gaat zetten met een footprint van nul, dus klimaatneutraal, en daarnaast een bos van 2 en 3 kg CO₂-uitstoot. Je zou ook kunnen denken aan een verplicht stoplichtsysteem op de verpakking van bloemen en planten zoals de Nutriscore bij voedingsmiddelen. Of dat ook gaat gebeuren is nog afwachten, maar mijn wens is dat dat gebeurt. Dat zal het vertrouwen in de sierteelt herstellen, gezien de recente discussies daarover in de media.”
Klimaatneutrale bloemen en planten
De supermarkten moeten wel meer geld vragen voor klimaatneutrale bloemen en planten, omdat daar meer investeringen voor zijn gedaan, zegt Van der Goes. Tot slot: “Ik denk dat de categorie ‘werelbolbewuste’ consumenten die daarvoor openstaat groeiende is. Wij willen in gesprek met de retailers hierover hoe wij zo duurzaam mogelijk producten kunnen telen en economisch vitaal blijven. Het kan niet zo zijn dat een supermarktketen tegen ons zegt: we willen wel jullie potanthuriums en kalanchoës, die moeten in 2028 een footprint van nul hebben en we horen het wel. En vervolgens goedkopere planten elders inkopen. De tijd is aangebroken om elkaar daarop aan te spreken en afspraken te gaan maken over de weg naar klimaatneutrale bloemen en planten.”
Tekst: Mario Bentvelsen
