In Noord-Holland zijn bij Mol Freesia in Nibbixwoud en Tesselaar Freesia in Heerhugowaard de SON-T-lampen onlangs vervangen door LED-belichting. Beide bedrijven staan bekend om hun energietransitie. Ze zijn overgegaan van gasgestookte traditionele verwarming naar zonthermische panelen en ondergrondse opslag van zowel warm als koud water. Met het vervangen van de armaturen nemen zij de volgende stap naar energie-efficiënt telen.
De vervanging van SON-T-lampen valt onder een nieuwe besparingsronde. Pip Tesselaar: “De prijsstijging van gas is een ramp. Ondanks de overstap naar zonnethermie hebben we daar toch last van, vanwege de gekoppelde SDE-subsidie. Maar je moet door bewegen, anders kun je wel stoppen.” Zijn bedrijf is 3,8 ha groot. In de eerste vervangingsronde heeft hij nog LED’s naast de SON-T gehangen, in de tweede ronde is alles vervangen en zijn de SON-T-lampen verwijderd.
Afgelopen najaar zijn er in totaal zo’n 1.400 LED-lampen bij gekomen van Dutch Lighting Innovations. Dit zijn breedstralers, waardoor Tesselaar uitkomt met één rij lampen per 6.40 m kap.
“De SON-T-lampen hebben een vermogen van 1.000 watt en deze LED’s 760 watt. De besparing op elektriciteit is dus 25%, maar daarbij kan worden opgeteld dat de LED’s 60% meer licht geven. “Het is dus dubbel effectief”, aldus Tesselaar. De teler is nu zo goed als klaar voor een nieuwe energiebesparende investering. Er komen nog zonnepanelen op het waterbassin. Op de gebouwen liggen er al 660.
Zelf verhangen
Mol Freesia heeft een oppervlakte van 4 ha. Twee jaar geleden hing hier een proef met Philips armaturen, waar de broers Jeroen en Marco tevreden over waren. Toch is in een laatste vervangingsronde gekozen voor lampen van Hortilux. “Het zijn beide goede partijen, en de lampen hebben hetzelfde vermogen en output, maar zij hadden een scherpere prijs”, verklaart Jeroen Mol. Door leveringsproblemen is één afdeling pas in augustus 2022 aan de beurt. “De SON-T-lampen zijn al verwijderd, dus nu verhangen we ze zelf. Dat is wel een klus, maar dat wordt goed gemaakt door de energiebesparing.”
Lichtintensiteit niet overal gelijk
Mol rekent voor dat hij bij eenzelfde lichtintensiteit 50% op elektriciteit bespaart. Wij hebben geen breedstralers. Er hangt één rij armaturen van 500 watt per kap van 4.80 m. In totaal zijn het er zo’n 2.400.
In twee afdelingen is de lichtintensiteit niet verhoogd ten opzichte van SON-T. Daar zijn de lampen één op één vervangen. “Het gaat dan om de december/januari planting en die van mei/juni. Hier heeft meer licht geen meerwaarde op de productie. In de twee andere afdelingen die voor de wintermaanden zijn, hebben we de lichtintensiteit wel verhoogd. Daar hangen dus meer armaturen.” Mol maakt gebruik van het Standaard Toplight spectrum van Hortilux. Dit geldt voor de hele teeltperiode. Ook bij Tesselaar wordt gebruik gemaakt van één lichtrecept.
Tekst: Marga van der Meer, beeld: Dick Breddels en Pieter Prins