De glastuinbouw beleeft – ruim een jaar na de start van de coronacrisis – goede tijden, gezien de prijsvorming van de meeste producten. Daardoor is ook de vraag naar grond en bedrijven flink gestegen. Niet alleen naar bestaande tuinbouwbedrijven, maar ook naar percelen voor nieuwbouw. De vraag is nu groter dan het aanbod.
“Je ziet dat veel ondernemers op dit moment een bedrijf of perceel zoeken. In het Westland zijn onlangs twee kavels verkocht voor circa 70 euro per vierkante meter,” zegt Willem de Bruijn, onroerend goed-adviseur bij Vollebregt-Barten over de huidige situatie in de glastuinbouw.
We zijn nu ruim een jaar op weg sinds de coronacrisis begon in maart 2020. Hoe staat de glastuinbouw er nu voor?
De coronaperikelen hielden – gelukkig voor de glastuinbouw – maar heel kort aan. We zagen dat de prijzen weer heel snel aantrokken. Dat heeft bij de meeste telers geresulteerd in goede prijzen, zowel in de sierteelt als in de groenten. Je ziet dat er nu toch wel heel veel vraag is naar grond, bedrijven et cetera. Niet alleen naar bestaande tuinbouwbedrijven, maar ook naar percelen voor nieuwbouw. De vraag is nu groter dan het aanbod.
De coronacrisis heeft dus niet geleid tot meer faillissementen?
Nee, zeker niet. We zien ook niet meer stoppers dan normaal. Ik denk dat we kunnen zeggen dat corona niet verkeerd heeft uitgepakt voor de glastuinbouw. Mensen kunnen niet op vakantie, restaurants zijn dicht. Maar willen toch graag geld uitgeven, onder meer aan hun tuin of balkon. Er komt ook minder product uit het buitenland, met name uit Afrika. De glastuinbouw is behoorlijk coronaproof gebleken. De vooruitzichten voor dit jaar zien er ook weer heel goed uit, al zijn er ook uitzonderingen. Als je op de horeca- of de eventmarkt actief was, met de wat luxere producten, heb je het soms uitzonderlijk moeilijk gehad.
Hoe verklaart u de toegenomen dynamiek?
Je ziet dat een aantal productgroepen toch wel heel goed lopen. Denk aan chrysanten, een aantal partijen in die teelt hebben weer nieuwbouwplannen. De groene planten hebben het ook heel goed gedaan. Je ziet ook wat schakelaars op de markt. In bepaalde groenten is er ook geld verdiend in de afgelopen jaren en daar zie je dat bedrijven ook wat willen.
Wat is daarvan het effect op de grondprijzen?
Over het algemeen zie je de grondprijzen toenemen, en je ziet ook dat bestaande bedrijven meer opbrengen dan in het verleden. Vorig jaar had je het rond deze tijd over 50 á 55 euro. Nu is recent een perceel van circa 12 hectare in De Lier verkocht voor 70 euro per m². Het betreft wel een mooie grote kavel. Ook elders is een kavel verkocht voor deze waarde. Je kunt zeggen dat de grondwaarde in het Westland nu tussen de 40 en 70 euro ligt. De prijs is wel heel sterk afhankelijk van grootte en ligging.
Hoe loopt het met de reconstructie in het Westland?
Redelijk moeizaam. Reconstructie blijkt veel moeilijker dan menigeen denkt. Daar zijn drie redenen voor:
- Op dit moment zijn de rendementen voor veel ondernemers goed. Als je geld verdient, waarom zou je dan verkopen?
- Je kunt niet meer rentenieren, op dit moment moet je vaak zelfs al negatieve rente betalen over je opgebouwde spaargeld.
- In deze tijd verhuren heel veel mensen hun bedrijf, waarvan het rendement hoger is dan een spaarrekening bij de bank.
Worden er daardoor minder bedrijven verkocht?
Op dit moment zijn de rendementen gewoon goed. Ook bij de bedrijven van onder de 10.000 m2, dan heb je het vooral over bloemen en planten. Die verdienen al een paar jaar een goede boterham. Die zijn op dit moment niet voornemens om te verkopen. Al zijn wij wel van mening dat dit een goede periode is om het eventueel wel te doen. Waarom? Omdat er ook mindere jaren kunnen volgen en dit ook niet jaren zo blijft. Die rendementen moeten op lange termijn nog maar blijken.
Zie je meer verplaatsingen naar buitengebieden?
Die raken ook al aardig vol. Er is niet zoveel grond meer voorradig in de buitengebieden, zoals Dinteloord en Noord-Holland. Wij weten dat de sierteelt graag in het Westland dan wel Oostland wil blijven zitten, in ieder geval dicht bij de handel. In de groenten is die slag naar de buitengebieden door de grote jongens al jaren geleden gemaakt. Die zie ik zeker niet meer terugkomen. We zien in het Westland vooral transacties in de sierteelt en in de buitengebieden vooral in de groenteteelt.
Waar kun je nu nog wel naar toe?
Dat is op dit moment lastig, er is weinig tot geen grond voorradig. Er zijn wel initiatieven om nieuwe gebieden voor de glastuinbouw te ontwikkelen, maar voordat je de bestemming weet om te zetten van landbouw naar glastuinbouw ben je zo enkele jaren verder.
De toeleverende bedrijven merken het ook aan hun orderportefeuilles?
Zeker, de prijzen staan verschrikkelijk onder druk. Als jij morgen iets wil installeren of uitbesteden denk ik dat de prijzen – ik kan het niet precies zeggen – tot enkele tientallen procenten zijn gestegen in het afgelopen halfjaar. Dat komt ook omdat er druk op grondstoffen is, en ja, iedereen heeft het druk. Wie nu een aannemer zoekt mag hopen dat ie dit jaar nog tijd heeft. De prijzen schieten de pan uit.
Private equity en venture capital-bedrijven hebben vorig jaar nauwelijks bedrijven verkocht. Groeit de belangstelling van die partijen nu – door de gestegen prijzen – voor de tuinbouw?
Je ziet wel dat een aantal partijen zich manifesteert, zoals recent bij een potplantenteler. Zolang geld weinig kost of oplevert, zullen zij zich ook wel op de tuinbouw oriënteren. Je ziet dat ze bij een aantal grotere ondernemers in de tuinbouw aan boord komen. Onder meer voor een kapitaalinjectie, om verder te kunnen groeien.
Verwachten jullie veel overnames van bedrijven in de tuinbouw?
Je ziet dat veel ondernemers op dit moment een bedrijf of perceel zoeken. Er wordt nieuw gebouwd, er worden ook veel buurmantransacties gedaan. Er zijn dus best veel transacties, maar we zitten nog zeker nog niet op het niveau van 2007.
Wat verwachten jullie voor de rest van het jaar?
We verwachten dat het voor de tuinbouw weer een goed jaar wordt. Alle ingrediënten zijn daarvoor aanwezig. Daarom verwacht ik dat de vraag naar glastuinbouwbedrijven en percelen bouwterrein verder zal toenemen. Hoe het daarna wordt is lastig in te schatten. We weten niet hoe de economie gaat lopen. De verschillen tussen de branches zijn heel groot. De tuinbouw loopt nu heel goed, maar: gaan we daar later de rekening voor betalen? Dat blijft koffiedik kijken. Wij denken dat als je geen opvolger hebt dit een goed moment zou kunnen zijn om je knopen te tellen en na te denken om te verkopen.
Tekst: Mario Bentvelsen
