In het onderzoek ‘Alstroemeria van de Toekomst, dichtbij’ wordt een fossielvrij teeltconcept vergeleken met een referentieteelt. Het fossielvrije teeltconcept heeft een diffuus kasdek, hoge intensiteit full-LED belichting, een dubbel scherm en een ontvochtigingssysteem. Volgens adviseur Marco de Groot, die de teelt begeleidt, lijkt de meerwaarde van diffuus glas afdoende bewezen. Ook LED heeft positieve effecten, maar de stap naar full-LED lijkt nu nog te groot.

Al enkele jaren wint LED-belichting terrein in de alstroemeriateelt. Ondernemers benutten de technologie om hun belichtingsniveaus te vergroten zonder extra warmte in de kas te brengen, want de aanwezige SON-T-installaties produceren doorgaans al ruimschoots voldoende stralingswarmte. Met die trend in het achterhoofd en vanuit de wens om op termijn niet langer afhankelijk te zijn van fossiele energiebronnen, doet Wageningen University & Research als sinds december 2018 onderzoek naar een fossiel teeltconcept waarin full-LED één van de componenten is.

Diffuus glas

“Een andere belangrijke component is diffuus glas, waarvan de waarde al heel snel werd aangetoond”, zegt adviseur Marco de Groot van Flori Consult Group. De teeltbegeleider vertelt dat de referentieteelt en de fossielvrije teelt de eerste drie maanden qua belichting gelijk opgingen. “Omdat het lichtrecept voor de full-LED proef toen nog niet klaar was, werd er aanvankelijk in beide kassen met 80 mol SON-T belicht. Desondanks zag je na die paar maanden al duidelijke groeiverschillen, die zich het beste lieten verklaren door het effect van diffuus licht. Net zoals gerbera lijkt alstroemeria veel profijt te hebben van diffuus licht en dat effect is jaarrond aanwezig.”

Groeiverschillen

Na drie maanden werd de fossielvrije kas alsnog uitgerust met een full-LED-installatie die 200 mol/m²/sec licht produceert. Hoewel het gewas onder het hogere lichtniveau duidelijk meer en zwaardere takken produceert, zijn er ook vragen gerezen over onder andere de lichtreceptuur.
De teeltbegeleider: “Sommige rassen laten onder hoge LED-niveaus in de winterperiode wat ongewenste bladreacties zien. Bovendien zouden we sowieso meer inzicht willen hebben in de optimale lichtreceptuur. Om daar meer zicht op te krijgen, loopt er nu een parallelle proef waarin we verschillende rassen onder verschillende lichtrecepten volgen.”

Meer verdienen met beter zomerklimaat

Dat full-LED de toekomst heeft in een fossielvrije teeltomgeving, leidt volgens De Groot geen twijfel. Of de stap al op korte termijn gezet kan worden, is echter onwaarschijnlijk. “Nog afgezien van de openstaande vragen, heb je te maken met economische afwegingen”, legt hij uit.
“LED-installaties zijn kostbaar. Je merkt dat telers momenteel best willen investeren in hybride-systemen, maar full-LED is op dit moment nog een brug te ver. Eén van mijn stelregels is dat je in de alstroemeriateelt meer kunt verdienen met een beter zomerklimaat, dan met meer licht in de winter. Diffuus glas is volgens mij een stuk sneller terug te verdienen. Zelfs het omdekken van een bestaande kas met diffuus glas zou een interessante optie kunnen zijn, maar een algemeen rekensommetje is niet te geven. Ieder bedrijf is anders en iedere teler zou zijn eigen berekeningen moeten maken om te kunnen beslissen wat wijs en haalbaar is.”

Niet alleen op cijfers bouwen

Alstroemeriateler Siem Knol uit Zuidoostbeemster noemt het onderzoeksproject nuttig, maar blijft sceptisch over full-LED. “Ik ben bang dat het gemis aan stralingswarmte je in een koud jaar echt gaat opbreken”, zegt hij. “In onderzoekskasjes die tussen andere, goed verwarmde afdelingen liggen zul je daar misschien niet zo snel last van hebben. Ik heb al aardig wat plaatjes en berekeningen over de energiebalans zien langskomen, maar voor full-LED vind ik het nog veel te vroeg. Desondanks volg ik het met interesse en ik hoop dat we snel weer een bezoek kunnen brengen aan de kassen in Bleiswijk. Op cijfers alleen kan ik niet bouwen, ik moet het gewas ook zelf kunnen zien en voelen. Je ziet wel dat LED een blijvertje is in onze teelt en dat sommige telers de verhouding tussen SON-T en LED aanpassen ten gunste van LED. Ook dat is een manier om de energiebalans te optimaliseren.”

Tekst: Jan van Staalduinen