Een forse energiebesparing én geen vochtproblemen. Dat zijn de belangrijkste winstpunten van de aangepaste energiestrategie die teeltmanager Peter van Ninhuys van Van Gog Kwekerijen de afgelopen maanden uitrolde. Méér schermen en de inzet van de minimumbuis voor ontvochtiging afstemmen op de bodemtemperatuur vormden de speerpunten in deze strategie. Van Ninhuys verwacht hiermee nog veel meer te winnen. Daarom gaat hij komend seizoen verder op de ingeslagen weg.
Van Ninhuys experimenteerde met de aangepaste strategie in een kas van 5 ha op de locatie van Van Gog Kwekerijen in Helmond. “Begin augustus besloot ik − ingegeven door de hoge gasprijzen − te gaan kijken naar mogelijkheden om extra energie te besparen”, zegt de teeltmanager. “Om die reden ging ik in deze kas de bodemtemperatuur monitoren, met een eenvoudige temperatuursensor. Volgens de theorie van Het Nieuwe Telen kun je met iedere graad die de bodem warmer is dan de ruimtetemperatuur tien graden buiswarmte besparen.”
Hoge bodemtemperatuur
De meetgegevens toonden aan dat de bodemtemperatuur in augustus en september ruimschoots boven de ruimtetemperatuur lag. “Normaal zetten we in de avond altijd een minimumbuis van 30 tot 35 graden in, om te ontvochtigen. Dat hebben we in augustus en september veel minder gedaan. Pas om drie, vier uur ’s nachts ging de buisverwarming aan, om het gewas weer actief te maken. Hierdoor spaarden we dus flink wat verwarmingsuren uit. En dat was ook in oktober nog het geval. We moesten toen wel vaker de minimumbuis inzetten om de kas tijdens koude nachten op temperatuur te houden, maar tijdens warmere nachten konden we wel nog flink besparen op buisinzet. Tot het einde van de teelt − eind oktober − was de bodemtemperatuur vaak hoger dan de ruimtetemperatuur en was het inbrengen van buiswarmte voor ontvochtiging lang niet altijd nodig.”
Scherm eerder dicht
Tegelijkertijd koos Van Ninhuys ervoor om het energiescherm eerder en sneller te sluiten. “Normaal gesproken sloot ik dit scherm voor tachtig procent bij een instraling van 180 watt per vierkante meter. Dat was meestal in de avond. Dan sloot ik het eerst voor tachtig procent en ging het binnen een paar uur geleidelijk helemaal dicht. Sinds augustus ben ik het scherm al gaan sluiten bij een instraling van 275 tot 300 watt per vierkante meter. Dat was vaak al tussen half vier en vier uur in de middag. Dan sloot ik het eerst voor 98 procent, en ging dan binnen een uur naar honderd procent. Op die manier hield ik de warmte beter in de kas en liep de ruimtetemperatuur minder snel terug. Hierdoor is minder snel sprake van vochtproblemen.”
Gelijkmatiger vochtdeficit
De gekozen strategie sorteerde duidelijk effect, geeft de teeltmanager aan. Zo bespaarde hij behoorlijk wat energie. “In september zetten we in de ‘proefkas’ in vier weken tijd 1,2 kuub gas per vierkante meter minder in dan in de andere twee kassen op de locatie. Dat is dus behoorlijk fors.”
Ook heeft hij door de genomen maatregelen geen vochtproblemen meer.
“In de proefkas lag het vochtdeficit gemiddeld wel hoger dan in de andere kassen, maar was dit wel veel gelijkmatiger. Persoonlijk denk ik dat dit komt doordat je de plant, door het inbrengen van buiswarmte, actief maakt. Dan gaat deze ook meer vocht produceren. In de andere kassen had ik in ieder geval iets meer problemen met vocht en Botrytis, terwijl dit in de proefkas geen issue was.”
Nog veel te leren
Van Ninhuys gaat komend jaar verder op de inslagen weg. “Vanaf eind januari, begin februari − wanneer we gaan planten − start ik weer met het monitoren van de bodemtemperatuur. Ik ben heel benieuwd hoe snel de bodem zal opwarmen na de winter. Duurt dit weken of misschien wel maanden? En ook in onze andere kas doe ik dit. Daar hangt nu een dubbel scherm; ik ben heel benieuwd wat dit voor effect zal hebben op de temperatuur van de bodem. Kortom: er is nog heel wat te leren. Het is wel duidelijk dat deze strategie winst oplevert, maar ik hoop volgend jaar − als we een heel seizoen op deze manier kunnen werken − meer inzicht te krijgen in hoe groot die precies is.”
Tekst: Ank van Lier
