De focus van een ondernemer ligt doorgaans op ontwikkeling en groei, maar er kan een moment komen dat stoppen de volgende stap is. Ook dat is een uitdaging die om een professionele aanpak en goede begeleiding vraagt. Bedrijfsbeëindiging hangt vaak samen met het toekomstperspectief van een teeltlocatie. Zoals voor de telers in Mijdrecht die dit jaar wijken voor woningbouw.
Gerberateler Aad van der Wilt (67) is blij dat het langdurige traject van de transitie in Mijdrecht zo goed als afgerond is, met een uitkomst die ook naar wens is. Het gerberabedrijf van 3,2 ha dat hij met zoon Joris en dochter Tessa runt mag nog minimaal doorgaan tot en met 2026. Daarna moet de kavel opgeleverd worden en zal zijn zoon waarschijnlijk elders opnieuw beginnen. Hun glastuinbouwgebied Tuinderslaan wordt vanaf dit jaar omgevormd tot nieuwbouwwijk met veel ruimte voor groen en recreatie aan de rand van het snelgroeiende dorp Mijdrecht.
Na een leven lang ondernemen in de glastuinbouw wordt Van der Wilt senior wel beziggehouden door de vraag: ‘wat ga ik dan doen?’ Want ondanks zijn leeftijd maakt hij met veel plezier nog lange dagen in de kwekerij waar hij zelf naast woont. “Ik ben heel betrokken bij ons bedrijf en bij wat er in de sector gebeurt. Elke zondag loop ik een paar keer over de tuin en ik zit in diverse besturen. Als ik kijk naar de ontwikkelingen dan zie ik volop kansen en daarvan gaat mijn tuindersbloed sneller stromen.”
Goed contract
Van der Wilt is goed te spreken over de uitkoopcondities. “Het begeleidende bureau Vollebregt-Barten heeft een goed contract voor ons opgesteld. Zodra alles helemaal rond is met het bestemmingsplan dan worden de koopsommen alvast voor het grootste gedeelte uitbetaald. Die is al vastgesteld. Wat mij betreft is het dan pas echt zeker dat dit plan doorgaat. Eerst maar zien, want we hebben al zo lang gewacht.”
Hij verwijst naar de tijd die verstreek nadat hij in 2014 namens de Tuinderslaan voor de eerste keer contact opnam met de gemeente over de toekomstverwachting voor deze locatie. “De ambtenaar van de gemeente zei destijds: ‘Reken op tien jaar’. Ze heeft gelijk gekregen.”
In de komende maanden verwacht hij het moment van afrekening. “Zodra dat geld er is, kan je als ondernemer nieuwe stappen zetten. Voor mijn zoon liggen er genoeg kansen. Ergens opnieuw beginnen, fuseren met een ander bedrijf of zich inkopen bij een ander. Er zijn meerdere opties. We hoeven hier niet meteen weg, dus er is nog tijd om het uit te vinden”, vertelt de teler.
De meeste telers aan de Mijdrechtse Tuinderslaan zijn van dezelfde leeftijd en zullen stoppen. “Voor hen komt het goed uit. Maar wanneer komt iets op tijd, dat is nooit helemaal te zeggen”, vindt Van der Wilt.
Gefaseerd
“Als je begint aan zo’n traject, dan moet elke ondernemer de kans krijgen om zijn eigen finish goed voor te bereiden. Bij dit soort grootschalige, agrarische gebiedstransities duurt dat al snel drie tot zes jaar”, volgens Daan van Winden. Namens Vollebregt-Barten heeft hij als adviseur en onteigeningsdeskundige de transitie van deze tuinbouwlocatie naar woonbestemming begeleid. Hij wijst op het belang van flexibiliteit bij de uitvoering van een transitie.
Van Winden: “Eerst moet er duidelijkheid zijn over de koopsom en tijdlijn. Daarna is de fasering heel belangrijk, dat is bij deze transitie goed uitgewerkt. Deze woningbouwlocatie is met 30 ha en 850 huizen zo groot dat ze gefaseerd uitgevoerd moet worden. Dat geeft het voordeel dat je sommige overdrachten naar achteren kunt schuiven en dan aansluiten op de planning van de ondernemer, want niet iedereen is op hetzelfde moment toe aan stoppen.” Die telers kunnen dan bijvoorbeeld nog een poosje door met hun bedrijfsvoering, zoals Van der Wilt dat wil. De gerberateler heeft expliciete afspraken gemaakt over de latere opleverdatum met de projectontwikkelaar.
Gebiedsproces
Het gebiedsproces heeft lang geduurd maar leidt voor de betrokken tuinbouwondernemers wel tot een bevredigende afloop. Het feit dat alle ondernemers zich geconformeerd hebben aan de plannen is daar debet aan. “Eerst heb ik iedereen apart gesproken en hun ideeën meegenomen. Daarop moest een scenario gemaakt worden dat het mogelijk maakt om iedereen te laten verplaatsen of stoppen”, vertelt Van Winden.
Het was waardevol dat iedereen op een lijn zat, zodat er één robuuste kavel ingebracht kon worden. Dat schiep de meest optimale verkoopvoorwaarden, benadrukt hij. “Doordat alle grondeigenaren meededen, was er weinig ontwikkelrisico.”
Van der Wilt: “De kracht van een goed gebiedsproces is dat je toegroeit naar een uitkomst waarvoor draagvlak is bij alle betrokkenen. Dat is hier gelukt. Iedereen heeft de overtuiging gekregen dat dit het beste scenario was.”
Blijven wonen
Dat beste scenario bestond uiteindelijk uit een woningbouwplan met ongeveer vier keer zoveel huizen als de gemeente eerder in gedachten had. “Er was veel tijd en vooral goede communicatie nodig om de gemeente tot een realistisch plan te brengen. De aanvankelijk bedachte 190 woningen waren te mager om de onteigening en bedrijfsverplaatsingen te faciliteren”, aldus Van Winden.
Het onderliggende woningbouwplan is immers het verdienmodel onder de transitie. “Wij hebben samen met de gemeente een opdracht uitgewerkt, met een mix van vrije sector en sociale woningbouw, variatie in grootte en verdere invulling van het gebied. Daarna is de vastgoedontwikkelaar uitgekozen die het plan met de beste kwaliteit aanbood.” De huidige Tuinderslaan is in het plan geïntegreerd, met behoud van de tuinderswoningen waar de (voormalige) telers kunnen blijven wonen. Dat is voor hen een meerwaarde van dit plan.
Blijven vernieuwen
Van der Wilt Gerbera’s heeft ondanks het aankomende einde van de locatie goede jaren gedraaid, dankzij uitstekende gerberaprijzen. Wat geholpen heeft is dat ze niet in de wachtstand zijn gaan staan, maar zijn blijven investeren.
“Het idee van planologische schaduw zit bij telers vaak tussen de oren. In werkelijkheid zijn er planologisch gezien nauwelijks beperkingen tijdens een traject als dit. We hebben vorig jaar nog LED-lampen laten installeren en ook andere installaties zijn tijdig vernieuwd. Wel hebben we daar vooraf goede afspraken over gemaakt”, laat de teler weten. Dankzij het up-to-date houden van het bedrijf kon de gerberateler concurrerend blijven produceren.
Fiscaliteit
Voor tuinbouwondernemers die stoppen met hun bedrijf komt uiteindelijk het moment van de fiscale afrekening. “In die finale afrekening valt er nog het nodige te sturen”, weet Van Winden. “Wij hebben daar in geadviseerd. De vraag is per bedrijf welke vermogensbestanddelen er zijn, of deze belast of onbelast zijn en welke zaken je naar privé kunt overhevelen.”
Hij benoemt ook het belang van de landbouwvrijstelling, dat is de waardevermeerdering van agrarische grond die onbelast blijft. En die waardestijging was aan de orde, omdat er een groot geclusterd kavel is aangeboden. Daar profiteren alle grondeigenaren van.”
Met die afrekening in gedachten heeft Van der Wilt al eerder besloten om een deel van het bedrijf over te dragen aan zijn kinderen. “Dat is fiscaal aantrekkelijker, want als je stopt hoef je dan minder af te rekenen.”
Tekst en beeld: Koen van Wijk
