In een ver verleden werd gewasbescherming met alleen chemische middelen uitgevoerd. Met chemie bestrijden is een harde manier van een plaag onderdrukken. Alweer enige decennia wordt er ook gewerkt met biologische middelen. Dit is een hele vooruitgang ten opzichte van de chemie. Door de jaren heen zijn de systemen steeds verder ontwikkeld en de resultaten steeds mooier dankzij de subtielere werkwijze. Leven met leven beheersen, is iets wat in de natuur ook gebeurt. In de marketing is het bovendien een mooi item om te gebruiken.
De term ‘biologische bestrijding’ zegt het echter zelf al; het is nog wel een strijd. Strijd voeren kost offers in de zin van tijd, geld en spanning of de plaag wel of niet wordt overwonnen. Wonderlijk is wel dat minder dan 1% van de organismen schadelijk is en dat we, na honderd jaar teelt- en kennisontwikkeling, met elkaar nog steeds aan het strijden zijn tegen deze kleine groep plagen.
Oorzaak weghalen
We kunnen ons afvragen of we ook de komende honderd jaar die strijd willen aangaan. De voorzichtige conclusie is gerechtvaardigd dat deze methode ons zeker verder helpt, maar alleen niet het eindstation is. Om het ultieme doel te realiseren, is het handig om de focus te verleggen. Nu kijken we vooral naar hoe een ziekte is te bestrijden. De focus verleggen naar wat daadwerkelijk de reden is van het bezoek van de schadelijke organismen aan onze mooie gewassen, is een hele andere benadering. Wanneer we er achter komen dat er een reden is van deze ongewenste indringers, dan is het te overwegen om ook aandacht te besteden aan het weghalen van de oorzaak.
De oorzaak van ziekten in gewassen is veelal dat de systemen, vanuit de natuur gezien, uit evenwicht zijn. En wat uit evenwicht is wordt opgeruimd. Daar is geen strijd tegen opgewassen.
Leren begrijpen
De mogelijkheid bestaat om te gaan werken aan balans in het tuinbouwsysteem. Wanneer 10% van de tijd en geld die we steken in de (biologische) bestrijding, wordt geïnvesteerd in het leren begrijpen hoe het teeltsysteem vanuit de natuur werkt en hoe dit weer compleet te maken is, dan vervalt de reden van het verblijf van de ziekten en plagen in onze gewassen. De ziekten kunnen een stuk rustiger worden, of zich uiteindelijk helemaal terugtrekken. Dan gaat het de sector op dat vlak alvast meer voor de wind.
Tekst: Theo van der Knaap, Adviseur bedrijfsecologie.
