Een intensieve belichtingsstrategie moet jaarrondproductie bij komkommers mogelijk maken. Toch blijkt uit het praktijkonderzoek van afgelopen jaar dat de optimale strategie nog niet is gevonden. Wel was het leerproces boeiend. Bovendien zijn er flinke stappen gezet in de richting van een fossielvrije teelt.

Het belichtingsonderzoek komkommer bij het Delphy Improvement Centre in Bleiswijk is afgerond. In week 37 zijn de laatste vruchten geoogst van de tweede hogedraadteelt. Onderzoeker Tristan Marcal Balk geeft uitleg over de jongste resultaten. In de 1.000 m² grote afdeling hing een hybride belichtingsinstallatie, 75 µmol/m²/s SON-T, 75 µmol/m²/s LED-toplicht en 75 µmol/m²/s LED-tussenlicht (totaal 225 µmol/m²/s).

Winter en zomer belichten

De eerste teelt, met het ras Topvision werd geplant op 12 oktober en liep door tot 12 april. Deze winterteelt startte voorspoedig, maar midden in de winter groeiden de vruchten bij een normale plantbelasting niet goed uit. Bij een behandeling waar ook verrood licht is toegepast groeiden de vruchten beter uit. Op dat moment was er al onderzoek gestart om tot een verbeterd basisspectrum te komen voor komkommer om het huidige spectrum te optimaliseren. De totale productie van deze winterteelt kwam uit op 130 stuks/m2 (50 kg/m²).

Belichtingsuren

Op 25 april is de tweede teelt geplant, met het ras Lausanne Deze teelt liep door tot half september. In het tweede halfjaar is de belichtingsinstallatie ook gebruikt. De lampen gingen ’s morgens om 4-6 uur aan, op basis van verwachte stralingssom. Boven een verwachte stralingssom van 2.000 J bleef de belichting uit. In die periode is geen verrood licht gegeven. De lichtbenuttingsefficiëntie (LBE) van de zomerteelt was 18,6 gram per mol. “De LBE geeft inzicht of we de belichtingsuren nuttig hebben ingezet. Als je een installatie hebt, is belichten in de zomer interessant op donkere dagen”, legt Marcal Balk uit. “Daarmee kun je schommelingen in productie vermijden. We hebben gezien dat dit voor continuïteit zorgt.” De totale productie van deze teelt kwam uiteindelijk op 170 stuks/m² (72 kg/m²).

Actieve ontvochtiging

Bijzonder aan deze afdeling is het semi-gesloten kas principe met luchtslurven en het AVS-systeem (Actief Ventilatie Systeem). Met AVS kun je binnen een etmaal warmte oogsten en weer gebruiken door opslag in buffers. Zo’n systeem brengt een fossielvrije teelt dichterbij. Voor deze zomerteelt was de warmtevraag aardgas bijna 6 m³ per m². Met het ontvochtigingssysteem is 4,5 m³ per m² geoogst. Opgeteld bij de elektriciteit die de warmtepomp verbruikt is dit voldoende om aan de warmtevraag te voldoen.
Voor een jaarrond fossielvrije teelt zal er in de winter meer warmte moeten worden geoogst dan hier is gebeurd. De insteek van dit onderzoek was echter het klimaat perfect te sturen voor een optimale gewasontwikkeling. Wanneer de insteek verschuift naar maximaal fossielvrij telen moet er meer ontvochtigd worden met de slurf onder de goot in plaats van een schermkier. Het is de vraag of het gewas daar goed op reageert.

Per dag neutraal

Marcel Balk: “Dit warmtesysteem werkt wel degelijk voor komkommer. In de belichte teelt kunnen de schermen ’s nachts langer dicht liggen, waardoor energiebesparing mogelijk is. Het doel is uiteindelijk om per dag neutraal te zijn, zodat er geen seizoensbuffer nodig is.”
Nu de uitkomst van de spectrumproef bekend is, zal het belichtingsonderzoek verder gaan met een nieuw komkommerspectrum in de Winterlichtkas van WUR. Dit project was gefinancierd door Kas als Energiebron. Participanten zijn de gewascoöperatie komkommer, Signify, Enza Zaden, Horti Pro en GremOn Systems.

Tekst: Pieternel van Velden, beeld: ASAP Photography