Jarenlang zorgde potworm bij Opti-flor voor veel teeltproblemen en uitval. Om deze plaag te tackelen, worden de orchideeënpotten sinds begin dit jaar machinaal afgedekt met een panty-achtig materiaal; de Potweb. Een succesvolle remedie, zo blijkt: in de afdelingen waar de innovatie wordt ingezet, heeft het orchideeënbedrijf nagenoeg niets meer te stellen met potworm.
Potwormen bezorgden Rens van Antwerpen, teeltverantwoordelijke bij Opti-flor in Monster, jarenlang de nodige hoofdbrekens. “Het was zonder meer één van de grootste problemen in de teelt van onze phalaenopsis”, vertelt hij. “Hierbij leggen Lyprauta- en Proceroplatus-muggen eitjes in het substraat. De larven ofwel wormen die hieruit komen, vreten aan de wortelpunten. Hierdoor verzwakt het wortelgestel, waardoor de plant minder of zelfs niet meer groeit. Dit zorgde de afgelopen jaren voor uitval, veel eentakkers en planten met weinig knoppen.”
Zoektocht
De phalaenopsisteler onderzocht tal van manieren om de plaag te lijf te gaan. Van Antwerpen: “Qua chemische gewasbescherming is er niets meer beschikbaar tegen potworm. En sowieso wil je als bedrijf liever geen chemie inzetten. We hebben getracht om het probleem met aaltjes te lijf te gaan, geëxperimenteerd met andere, fijnere substraten waardoor de larve zich moeilijker kon vermenigvuldigen, enzovoorts. Dit werkte allemaal niet afdoende. En ook het inpakken van de tafels met flexibel gaas bleek niet het ei van Columbus. De muggen kwamen er weliswaar niet doorheen, maar het gaas nam veel licht weg. Ook zorgde dit ervoor dat je de planten minder goed kon beoordelen en bijvoorbeeld een trips minder snel opmerkte.”
Panty over pot
Uiteindelijk ontwikkelden Opti-flor, Levoplant, Ter Laak en Solvent Engineering samen de Potweb: een materiaal dat lijkt op een panty en over de pot wordt gespannen. Dit gebeurt machinaal, met een machine die werd ontwikkeld door Solvent. “De ontwikkeling van deze machine kostte meer dan vijf jaar. Wij werken er sinds begin dit jaar mee”, zegt Van Antwerpen. “We krijgen het materiaal op rollen aangeleverd en de machine knipt dit op maat en trekt het meteen na het oppotten over de 12 centimeter-potten heen. Het web blijft op de pot zitten, ook bij de verkoop. Bijkomend voordeel is dat er dan geen bark uit de pot kan vallen; in de keten en wanneer consumenten de orchidee meenemen in hun auto.”
Succesvolle remedie
De teeltman is positief over de effecten van het web, die al op meerdere bedrijven wordt toegepast en waarvoor de ontwikkelaars de Greenovation Award 2023 ontvingen. “Inmiddels is twee derde van onze planten in de warme afdeling voorzien van het materiaal. En hier hebben we nagenoeg niets meer te stellen met potworm; de muggen kunnen immers niet meer in het substraat.”
De zoektocht naar een remedie tegen potworm heeft veel tijd en energie gekost, maar is dus wel succesvol gebleken. “Ik heb er vertrouwen in dat we dit probleem op deze manier definitief hebben weten te tackelen. En dat ook nog op een duurzame manier. Bijkomend voordeel is dat de teeltvloeren mooi schoon blijven, doordat er geen bark meer uit de potten valt.”
Hij geeft wel aan dat de machines in het begin nog op de juiste manier moesten worden afgesteld. Ook vergt het werken met de Potweb een aangepaste irrigatiestrategie. “De ‘panty’ sluit het substraat af, waardoor we in het begin een achterblijvende wortelontwikkeling zagen. Na wat aanpassingen in de watergeefstrategie was dit probleem opgelost.”
Machine voor grotere potmaten
Op dit moment is er volgens Van Antwerpen echter nog geen machine beschikbaar om grotere potmaten te voorzien van een web. “Deze moet nog worden ontwikkeld; we kunnen niet wachten totdat deze gereed is. Tot die tijd pakken we de tafels met grotere potmaten nog in met gaas. Maar dat is zoals gezegd niet ideaal.”
Tekst: Ank van Lier
