Week 49 was een week van extremen. Het was de donkerste week in 31 jaar tijd en door het gebrek aan wind en zon, was elektra extreem duur. Veel sierteeltbedrijven kozen ervoor om een deel van de lampen uit te zetten en met de WKK maximaal elektra aan het net terug te leveren. De warmte was immers hard nodig om de gewastemperatuur nog enigszins op niveau te houden.
De transitie van SON-T-belichting naar uiteindelijk full LED zet zich onverminderd door. Veel bedrijven hebben in 2022 subsidie aangevraagd voor de overgang naar full LED. De besparing op (inkoop) stroom is dusdanig dat, weliswaar met in enkele gevallen een jaar uitstel, de meeste sierteeltbedrijven eind 2025 geen SON-T-lampen meer zullen hebben.
Het uitstel dat diverse bedrijven bij RVO hebben aangevraagd heeft te maken met de discussie over het juiste LED-spectrum voor de teelt. Maar veel meer nog betreft het de terughoudendheid bij telers om zonder stralingswarmte te moeten telen. Dat gemis werd afgelopen weken goed merkbaar omdat bedrijven met full LED, veel moeite hadden om voldoende snelheid in het gewas te behouden.
Gebrek aan stralingswarmte
Vanaf september 2022 is er, door de hoge gasprijzen, noodgedwongen veel bespaard op gas en belichting. Dat hebben we geweten, de productie was in de winter stukken lager maar vooral de kwaliteit (houdbaarheid) was dramatisch. Het gebrek aan energie-input leidde tot veel problemen met Botrytis.
Daar is in de winter 2022/2023 van geleerd en is er meer energie in de vorm aardgas gebruikt en ook meer belicht. Dit heeft de productie en kwaliteit goed gedaan. Er is meer aandacht voor interne kwaliteit en houdbaarheid en daarvoor is een bepaalde minimum hoeveelheid energie nodig.
Onder full LED ervaren we dat de lichtefficiency in mol PAR per bloem minder is dan met SON-T. Vooral het gebrek aan stralingswarmte gaat ten koste van snelheid in afbloei in de wintermaanden, ondanks het gebruik van energiedoeken en ontvochtiging.
Hogere plant- en bloemtemperatuur
Dit jaar 2024 zal het energieverbruik in de teelt van gerbera en alstroemeria weer hoger zijn dan 2023. Dit heeft vooral te maken met een grotere inzet van buistemperatuur en belichting. Ook de inzet van een bovennet komt weer op de kaart te staan. Ter compensatie van de SON-T-warmte zien we in de praktijk het nut van een extra verwarmingsnet bovenin de kas. Hierdoor zijn de energiedoeken warmer en dus droger. Uiteindelijk leidt dit tot een hogere plant- en bloemtemperatuur waardoor snelheid en kwaliteit beter op niveau blijven.
Tennet meldde onlangs dat de inzet van WKK’s nodig blijft om de onbalans op het stroomnet te kunnen beheersen. Snijbloementelers ervaren dat voor een gezonde bedrijfsvoering en een gezond gewas, de WKK ook essentieel is en blijft.
De ambitie van de glastuinbouw is om in 2040 klimaatneutraal te zijn door een combinatie van verlaging en verduurzaming van het energieverbruik. Misschien is het goed om deze ambitie bij te stellen; zonder WKK is een gezonde sierteelt in Nederland niet mogelijk. Een fossielvrije teelt is te ambitieus; het gaat uiteindelijk om de efficiency per bloem.
Tekst: Marco de Groot, FloriConsultGroup
