Enkele jaren geleden dook er een nieuwe plaag op in Nederlandse en Belgische vruchtgroentekwekerijen. Vooral paprikatelers melden sindsdien met enige regelmaat schade aan vruchten en plantkoppen, veroorzaakt door de zuidelijke groene stinkwants (Nezara viridula). Entomoloog Gerben Messelink van Wageningen University & Research roept op tot alertheid, want de wants is lastig te bestrijden.
De opkomst van Nezara viridula staat niet op zichzelf. Messelink stelt vast dat het leefgebied van veel planten- en diersoorten als gevolg van de klimaatverandering in noordelijke richting opschuift. Tot voor kort onbekende plagen uit Mediterrane streken, zoals de wantsen Necidiocoris en Nezara, kunnen zich hierdoor in warmere perioden eenvoudiger vestigen en handhaven. In combinatie met de toenemende biodiversiteit (waardplanten!) in de omgeving van kassen als gevolg van veranderend groenbeheer leidt dat tot blijvende populaties en komen er meer plaaginsecten in de kassen terecht.
Beschrijving en schadebeeld
De zuidelijke groene stinkwants is in het volwassen stadium vrij groot (12-16 mm) en door zijn felgroene (in de winter bruine), schildvormige uiterlijk gemakkelijk waar te nemen. De vrouwtjes zetten clusters van 30-130 eieren af op de onderzijde van bladeren. De nimfen zijn kleiner en donkerder.
Zowel de volwassen als jonge wantsen richten schade aan met hun zuigende monddelen. Zij hebben een voorkeur voor jonge plantdelen, zoals vruchten en groeiende scheuten. Het giftige speeksel dat zij ter plekke achterlaten kan leiden tot necrose en de zuigwondjes vormen invalspoorten voor schimmels en virussen. Aangeprikte scheuten en plantenkoppen kunnen verwelken.
Scouten en verwijderen
Nezara heeft vooral vorig jaar veel schade aangericht in paprikagewassen. Dat gewas lijkt het gevoeligste, hoewel er dit jaar ook meldingen komen van komkommerbedrijven. In warmere landen schijnt hij ook tomatengewassen te hebben aangeprikt. Bestrijden is lastig, wat in het algemeen het geval is bij wantsen.
Messelink: “Specifieke biologische bestrijders zijn voor zover mij bekend nog niet op de markt. De beste remedie tegen deze nieuwe plaag lijkt vooralsnog: goed scouten en aangetroffen exemplaren handmatig verwijderen of opzuigen. Mogelijkheden om chemisch in te grijpen zijn er wel, maar die gaan vaak ten koste van biologische bestrijders. Bespreek de mogelijkheden in elk geval met de gewasbeschermingsadviseur.”
Onderzoeksvraag
Volgens de onderzoeker hebben zowel de onderzoeksinstelling als Glastuinbouw Nederland de nieuwe plaag in het vizier, maar zal een duurzame oplossing nog wel enige tijd op zich laten wachten. “Er ligt een onderzoeksaanvraag bij de Topsector waar Nezara deel van uitmaakt”, zegt hij. “Wij zouden graag meer kennis willen opbouwen over waarnemingsmethoden en over eventuele lokmiddelen. Hopelijk wordt die aanvraag gehonoreerd en kan er volgend jaar gericht onderzoek plaatsvinden.”
Tekst: Jan van Staalduinen
