De plasmatechnologie blijft zich ontwikkelen en kan tuinbouwbedrijven twee aantrekkelijke voordelen bieden: waterontsmetting en nitraatproductie in één installatie. Na vaststelling van het ‘proof of concept’ door onder andere Wageningen University & Research en Botany zet de leverancier nu diverse praktijkproeven uit en de eerste klanten hebben zich al gemeld. Komkommerteler Herman Keijsers uit Veldhoven was één van de proefnemers en noemt het concept een belofte.

Het zou zomaar kunnen dat telers binnen afzienbare tijd hun eigen nitraat produceren. Technisch kan het, heeft de plasmatechnologie van VitalFluid bewezen. De benodigde ingrediënten zijn omgevingslucht (samenstelling: 78% stikstof en 20% zuurstof), een elektrisch apparaat dat door middel van plasmatechniek een natuurlijk gasmengsel transformeert. Het maakt reactieve zuurstof, reactieve stikstofcomponenten en gietwater, waarin deze componenten als nitraat worden samengebracht en gestabiliseerd.

Bliksems goed

Ditzelfde proces vindt op natuurlijke wijze plaats tijdens onweersbuien, legt Mark van Boxtel uit namens de Eindhovense hightech startup. Naar schatting 10% van alle gebonden stikstof op aarde ontstaat zelfs op deze manier. Het bedrijf ontdekte bovendien dat het zeer energierijke plasma water ontsmet. Dat klinkt plausibel, wanneer je bedenkt wat inslaande bliksem teweeg kan brengen. Die ontsmettende eigenschap blijft zo’n 10 tot 15 minuten behouden. “Binnen glastuinbouwbedrijven komen beide eigenschappen tot hun recht”, vervolgt de woordvoerder. “Dat maakt deze sector voor ons extra interessant.”

Interessant voor USDA Organic

Om de toepasbaarheid van de technologie onafhankelijk te toetsen, zijn met steun van onderzoeks- en innovatieprogramma EU Horizon 2020 twee projecten uitgevoerd bij Wageningen University & Research (in komkommer) en Botany/BrightBox (in sla). Hierbij is ingezoomd op een marktsegment dat vanwege de nu nog hoge kostprijs als eerste interessant zou kunnen worden: de USDA organic teelt.
In een reguliere biologische teelt is de stikstofvoeding lastig te sturen, omdat deze alleen aangeboden kan worden in organische vorm. Micro-organismen in het substraat moeten deze stikstof eerst omzetten in een opneembare vorm en dat proces is lastig te sturen. “Met ons plasmawater kun je de stikstofgift wel goed sturen, omdat het als nitraat in direct opneembare vorm wordt aangeboden”, legt van Boxtel uit.

Praktijkervaringen

Na geslaagde proeven bij de twee onderzoeksinstellingen zijn vervolgproeven uitgezet in de praktijk. Komkommerteler Herman Keijsers uit Veldhoven, tevens actief als internationaal teeltconsultant voor Inno Crop, gebruikte het plasmawater afgelopen najaar in zijn teelt.
“We hadden geen eigen unit op het bedrijf staan, maar kregen het nitraatrijke water uit Eindhoven aangeleverd”, vertelt hij. “De receptuur van ons voedingswater moest uiteraard worden aangepast, ook voor de calciumcomponent. Na wat sleutelen hadden we de boel snel op orde en hebben we een prima teelt kunnen draaien. Met het plasmawater hebben we de volledige stikstofgift kunnen invullen en de opbrengst en kwaliteit hebben er beslist niet onder geleden.”

Vrij van natrium

Keijsers stipt nog een voordeel aan van deze baanbrekende technologie: “In lucht zit geen natrium. Dit betekent dat je met plasmawater geen extra natrium in je systeem brengt. Veel van de gangbare stikstofmeststoffen bevatten een fractie natrium, wat de meeste gewassen nauwelijks opnemen. Het natriumcijfer kan dan tot ongewenste hoogte oplopen, waardoor je moet lozen. VitalFluid maakt dat in principe overbodig, zolang het uitgangswater voor de teelt weinig natrium bevat.”
Op de vraag of hij het concept praktijkrijp vindt, antwoordt de teler: “De relatief hoge kostprijs van het nitraat staat een snelle uitrol in Europa misschien in de weg, maar ik zie zeker mogelijkheden. In eerste instantie in Noord-Amerika, waar de biologische teelt nog steeds aan belang wint. Op termijn zie ik ook hier veel perspectief. Als je ruimte hebt voor een flink aantal zonnepanelen, kun je die heel goed benutten. In de periode met de meeste zonne-uren vraagt de teelt ook de meeste voeding. Dan kun je zo’n installatie duurzaam laten draaien voor een acceptabele prijs.”

Eerste klant over de streep

Van Boxtel kan zich daar wel in vinden. “Wij zien ook goede kansen in gebieden waar verzilting een groeiend probleem is”, vult hij aan. “Vooral wanneer de zon daar ook een betrouwbare bron is om duurzaam stroom op te wekken. Er lopen nu praktijkproeven in Nederland, Spanje, Marokko, Californië en Mexico. En een slaproducent uit de Verenigde Staten heeft al een installatie gekocht. De eerste klant is dus over de streep. Wij hebben goede hoop dat er dit jaar nog meer zullen volgen.”

Tekst: Jan van Staalduinen