Hybride opkweek van warme groenteplanten als tomaat en paprika biedt zeker voordelen, denken Art van Rijn en John Potters. Maar of die voordelen in voldoende mate opwegen tegen de extra kosten die met een gedeeltelijke opkweek in een klimaatcel gemoeid zijn is nog een onbeantwoorde vraag. Ook kan het resultaat per gewas en zelfs cultivar verschillen. “Het moet bovendien in het proces van een plantenkweker en zijn businessplan passen en organisatorisch ingebed worden.”
In het najaar van 2021 deed Artechno twee onderzoeken naar de opkweek van tomatenplanten in een klimaatcel, vorig jaar kregen die een vervolg. Bij het onderzoek waren Grodan, Klugt Quality Plants en Vreugdenhil Young Plants betrokken. Vertical farming in combinatie met kassen wordt door verschillende partijen als een belofte gezien, vooral in de opkweek. Art van Rijn van Artechno: “Planttechnisch was de opkweekproef met tomaat een succes. Als teler wil je elk jaar dezelfde plant hebben, met een goede troskwaliteit en evenveel bladeren tussen de eerste en tweede tros. Dat is erg belangrijk voor de sturing die een teler er vervolgens aan kan geven.”
Extra kosten
John Potters van Vreugdenhil Young Plants deelt de mening dat klimaatcellen voordelen in de opkweek kunnen bieden, voor in relatief dure en kwetsbare processen als zaaien en enten. “Ik verwacht dat je een stabieler klimaat hebt en wat meer snelheid. En dat het resultaat voor de teler uniformer is, dat zien wij zeker.”
Maar hij vindt dat hybride opkweek enigszins ‘geromantiseerd’ wordt. “Er wordt gedaan of daarna alles picobello en strak eruit rolt, maar in de praktijk is dat niet zo. Ook in een klimaatcel zie je verschillen tussen planten. Daarnaast heb je met rasinvloeden te maken. Dan is het maar de vraag of de voordelen van hybride opkweek opwegen tegen de extra kosten.”
Energiemanagement
Hij vervolgt: “Als je bijvoorbeeld 300 µmol/s PAR in een klimaatcel geeft, dan krijg je een andere plant. Die is dan wat sterker, kan wat meer hebben. Dat lijkt natuurlijk allemaal fantastisch maar het kost wel het een en ander. Is het dan economisch haalbaar, mede gezien de hoge stroomprijzen? Er gaan niet voor niets veel vertical farms op dit moment failliet.”
Van Rijn vindt dat laatste aspect vooral een kwestie van goed energiemanagement. Hoe ziet je energiemix, energie-inkoop en energieverbruik eruit? “Er gaan nu veel vertical farms failliet omdat ze hun energiezaken niet op orde hebben. Bij onze klanten – die wereldwijd opereren – is dat niet het geval. De crux is: hoe teel je een plantje en gebruik je daarvoor wel het juiste systeem? Of dat nu in kas of in een klimaatcel plaatsvindt, dat geldt voor beide.”
Omslag
Van Rijn verwacht dat hybride opkweek in zowel de groenteteelt als sierteelt opgang zal maken. Toch denkt hij dat het nog te vroeg is voor een Nederlandse plantenkweker om die omslag naar een hybride opkweekmethode te maken. “Wat doe je bijvoorbeeld in de rest van het jaar met je klimaatcel, kun je er wat anders mee doen? Het moet in het proces van zo’n plantenkweker en zijn businessplan passen en organisatorisch ingebed worden, dat kost nu eenmaal tijd. Maar ik denk wel dat we op termijn steeds meer combinaties gaan zien van kassen en daglichtloos telen. Alleen: je gaat pas de voordelen van verticaal telen zien als je er daadwerkelijk mee hebt gewerkt.”
Koploosheid in paprika
Een betere planbaarheid voor de plantenkweker zou ook het resultaat kunnen zijn van een hybride opkweek, denkt Potters. “Bijvoorbeeld voor koploosheid in paprika’s kan ik me voorstellen dat je dan wat uniformer bent omdat de omstandigheden in een klimaatcel gelijkmatiger zijn. En als je het kiemingspercentage kunt opkrikken of minder afwijkingen hebt kun je die als een plusje meetellen. De vraag blijft wel wat we dan na de opkweek doen. Wij gaan in eerste instantie kijken: wat levert het ons op, wat kost het en daarna kijken voor welke processen het interessant is. Daar gaan we het komende jaar nog aan rekenen.”
Tekst en beeld: Mario Bentvelsen
