De teeltwisselingen zijn alweer in volle gang; veelal strak geregeld en niets aan het toeval overlatend. Het lijkt immers wel of de ziektedruk in een aantal teelten steeds meer toeneemt. Dit jaagt angst aan en zet de hygiëneprotocollen nog scherper. Hoogste tijd voor evaluatie of de gehanteerde methode wel effectief is. Wanneer door de jaren heen de hygiënemaatregelen stringenter worden, maar ziektes toch nog toenemen, is het dan raar ons af te vragen of deze werkwijze effectief is?
Laten we eens op een andere manier bekijken wat er gebeurt. Ziektes in de glastuinbouw, daar willen we van af, dus daar binden we de strijd mee aan. Wie wind zaait zal storm oogsten, luidt een bekend gezegde. Met andere woorden: wanneer de strijd wordt aangegaan tegen hetgeen we niet willen hebben, zal datgene zich versterken en gaat de strijd aan met ons. Het vuur laait op! In strijd gaat (veel) energie verloren, er ontstaat angst. En net als in westernfilms moeten degenen die op het strijdpad zijn, helaas ook vrezen voor hun eigen leven.
Balans
Wat maakt het dat de reguliere tuinbouw zo is gekluisterd aan deze werkwijze van bestrijding? De laatste tien jaar is er zeker veel gebeurd. Telers willen momenteel zeker van de chemie af, maar ze weten alleen niet hoe. Tot nu toe proberen telers met een middel iets hard te onderdrukken, hieronder valt ook de inzet van grote hoeveelheden natuurlijke vijanden om een schadelijk insect te bestrijden. Een bedrijf betaalt daar veel euro’s per vierkante meter voor, maar het blijft een strijd.
In plaats van ons te richten op een middel dat iets bestrijdt, kan met het opbouwen van de bedrijfsecologie worden gezocht naar meerdere natuurlijke middelen die elkaar aanvullen. Het doorvoeren van verdere natuurlijke principes in het teeltsysteem leidt ertoe dat er weer balans ontstaat, gebaseerd op symbiose. De gedachte dat er met meerdere zachte acties iets kan worden opgelost dat met harde bestrijding alleen maar erger werd, is toch even wennen, zo is mijn ervaring.
Borging afzet
Waar balans ontstaat en het geheel compleet wordt gemaakt, ontstaat energie. Zonder dat het bijna merkbaar is, gaat de strijd heel stilletjes door de achterdeur het systeem uit. Op deze manier ontwikkelt het teeltsysteem zich tot een teeltwijze die ook te vermarkten is. Doordat het product op een onderscheidende wijze is geteeld – in harmonie met de natuur in het bestaande teeltsysteem – wordt de continuïteit in de afzet ook geborgd. Zelfs in de markt gaat de strijd eruit.
Een natuurfilm waarin alles in een systeem in harmonie met elkaar samenwerkt, kijkt toch meer ontspannen dan een western, het geeft meer rust, vertrouwen en voldoening.
Tekst: Theo van der Knaap, Adviseur bedrijfsecologie.
