Bladluisbeheersing is een lastig vraagstuk in de paprikateelt. Vier paprikatelers en de gewascoöperatie Paprika participeren in een proef om een robuuster beheerssysteem voor luis neer te zetten. Het idee is om zelf luizen te kweken en uit te zetten, om al vroeg in de teelt een stevige populatie biologie op te bouwen. Het project is ‘voorzichtig baanbrekend’, zegt deelnemer Erik Gelderblom (foto links), bedrijfsleider bij paprikateler P.N.M. van den Bosch.
De pilot met de naam ‘Out of the box’ is bedacht door Sjors van den Berg, onafhankelijk adviseur voor biologische gewasbescherming. De groene perzikluis is een groot probleem in de teelt van paprika, maar de aardappeltopluis richt daarentegen nauwelijks schade aan, zegt hij. Dat bracht hem op het idee om de aardappeltopluis in een vroegtijdig stadium uit te zetten, zodat de biologie zich al flink kan ontwikkelen voor als later in het seizoen de perzikluis de kas binnen vliegt. “Er staat dan een robuust leger biologische bestrijders klaar om de groene perzikluis te lijf te gaan”, legt hij uit.
Opschalen proef
De proef is vorig jaar bij drie paprikatelers uitgevoerd, dit jaar draait het project op vier bedrijven, met verschillende soorten paprika’s. “We hebben vorig jaar aan het begin van het seizoen de luizen gekweekt. De eerste vijf à zes weken van het jaar hebben we biologie uitgezet en de rest van het jaar is er alleen aardappeltopluis uitgezet om de biologie mee te voeren en op te bouwen”, aldus Van den Berg. “Dat ging zo goed dat we een reductie van 80 procent op chemie hebben gerealiseerd én op twee van de drie bedrijven is er in het seizoen geen correctie op luis meer uitgevoerd. Maar één jaar is geen jaar. Vandaar dat we de proef dit seizoen weer herhalen, bij vier telers en met een groter areaal. Dit om betere conclusies te kunnen trekken.”
Paprikateler P.N.M. van den Bosch is een van de deelnemers aan het project. Het bedrijf teelt 5,5 ha gele paprika in Bergschenhoek. Bedrijfsleider Erik Gelderblom is enthousiast over de pilot en noemt de aanpak ‘voorzichtig baanbrekend’.
“Het middelenpakket wordt steeds schaarser, je moet op zoek naar andere oplossingen. Het lijkt erop dat we de aardappeltopluis veilig in het gewas kunnen uitzetten, hoewel het wel spannend blijft. Het zou mooi zijn als we ook dit tweede jaar positief kunnen afsluiten. Er zijn zoveel factoren die het resultaat kunnen beïnvloeden, zoals een jaar met minder luis of meer invlieg. Daarom is het goed dat het hier om een meerjarige proef gaat.”
Zelf luizen kweken
De aardappeltopluis wordt in een gesloten tunnelsysteem op de bedrijfslocaties zelf gekweekt, zonder biologie. Als de aanpak grootschaliger wordt uitgerold, is het belangrijk dat de teler zelf aan de luizen kan komen, zegt de adviseur. Hij benadrukt dat het niet zo eenvoudig is om de luizen op korte termijn commercieel te produceren: de insecten kunnen virus overbrengen en er moet een toelating worden aangevraagd. “Dat zie ik nog niet zo snel gebeuren.” De luizen kunnen wel ingevroren worden uitgezet, maar die vermeerderen zich niet in het gewas. “Dat is wel nodig, wil je een robuuste populatie biologie opbouwen.”
Dat betekent dat de teler de luizen zelf moet vermenigvuldigen, aldus Van den Berg. “De paprikateler moet een eigen kweekbedrijf ‘oprichten’. Dat brengt een andere manier van arbeidsinvulling met zich mee.” Volgens de adviseur hoeft dat niet te betekenen dat de kostprijs omhoog gaat. “Je kunt met deze strategie flink besparen op de kosten voor chemie én biologie. Iets nieuws hoeft niet altijd duurder te zijn.”
Telers aan het stuur
Gelderblom en Van den Berg zijn unaniem van mening dat er nog een derde jaar aan het project mag worden gekoppeld. Gelderblom: “Het gaat om een betrouwbaar onderzoek, maar het zou mooi zijn als we deze strategie op meer bedrijven kunnen testen. Hoe meer verschillende bedrijven er meedoen, hoe transparanter we het onderzoek kunnen maken.” Van den Berg: “Het gaat erom dat de hele paprikasector het belang van dit project inziet. De strategie is nog niet kant en klaar, we kunnen nog zeker een derde onderzoeksjaar gebruiken.”
De pilot wordt gefinancierd door de gewascoöperatie Paprika van Glastuinbouw Nederland. Ook Jeannette Vriend van Glastuinbouw Nederland hoopt op een vervolg van het onderzoek. “Het verschil in teeltsystemen in paprika is groot en elk jaar is anders. Er zijn nog allerlei stukken van de puzzel te leggen. Zo weten we bijvoorbeeld niet wat het systeem met andere type bladluizen doet en ook niet welke rol bankerplanten als voedingsbron hierin kunnen spelen. Dit systeem lijkt een meerwaarde te hebben, maar uiteindelijk moet de strategie door de telers worden opgepakt, ze zitten zelf aan het stuur. Dit is een kleine maar belangrijke stap in een robuustere aanpak van bladluisbeheersing.”
Tekst: Annemarie Gerbrandy
