De afgelopen drie jaar is slechts 40% van de gewasbeschermingsstoffen door de Europese herbeoordeling gekomen. Dit betekent dat er in een snel tempo middelen afvallen. Er staan wel veel nieuwe milieuvriendelijkere middelen in de wachtkamer. Maar de capaciteit om die snel te beoordelen is te klein. Nettoresultaat is dat het pakket middelen flink krimpt.
Voorzitter Meerten Smit en directeur Jan Verschoor van Nefyto, de belangenorganisatie van de gewasbeschermingsindustrie, brachten die indringende boodschap in nuchtere woorden tijdens de online jaarbijeenkomst. De herbeoordeling van actieve stoffen vindt plaats volgens zogenaamde cut-off criteria. Dit is een breuk met de eerdere beoordelingspraktijk. Vroeger werd gekeken of het middel veilig ingezet kon worden. Nu of de actieve stof gevaarlijk is.
Sinds midden 2018 zijn 147 stoffen volgens de cut-off criteria bekeken. Hiervan zijn er slechts 48 volledig toegelaten. Aanvullend zijn er nog 13 stoffen met een registratie met beperkingen. Opvallend is dat niet alleen chemische stoffen afvallen, maar ook biologische.
Jan Verschoor: “De cut-off criteria zijn een feit. En een feit is ook dat ze tot een enorme verschraling leiden. Wij maken ons daar zorgen over. Je hebt immers als teler een diversiteit aan stoffen nodig om goed af te kunnen wisselen in je bestrijdingsschema en om resistenties te voorkomen. De impact hiervan zal op termijn steeds meer duidelijk worden.”
Veel innovatie
Meerten Smit: “De gewasbeschermingsindustrie investeert de komende tien jaar miljarden in precisielandbouw, digitalisering en vergroening van het middelenpakket. Het gaat daarbij niet alleen om biologische middelen. Ook binnen de groep synthetische middelen is er nog zeker winst te halen bij effecten op mens, dier en milieu. De investeringen in biologische en laag-risicomiddelen zijn groot.”
Maar beide heren maakten duidelijk dat de vergroening stuit op grenzen die buiten het bereik van de industrie liggen. Zowel de Farm to Fork strategie binnen de Europese Green Deal als het Nederlandse Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming focussen op vergroening. Smit benadrukte dat Nefyto en de Europese zusterorganisatie CropLife Europe achter de doelstellingen staan, maar grote zorgen hebben over de uitvoering.
Beoordeling nieuwe middelen traag
Smit: “Is er wel voldoende beoordelingscapaciteit voor nieuwe middelen en sluit die wel aan bij de beoogde snelheid van de nieuwe strategie”, stelde hij als retorische vraag.
Want het antwoord is duidelijk. “De werklast van het Ctgb is veel te groot vanuit ons perspectief. Daar komt bij dat de Britse beoordelingscapaciteit is afgevallen door de Brexit (terwijl de Britten een groot deel van de Europese beoordeling voor hun rekening namen). Ctgb heeft dat voor een flink deel overgenomen. Het Ctgb vraagt Europese partners om hun capaciteit uit te breiden. Maar we roepen op om ook maximaal in te zetten op uitbreiding bij het Ctgb zelf. Er zijn achterstanden ontstaan en wij zouden die samen willen oppakken. Let wel: we willen geen concessies op het gebied van beoordelingscriteria. Het gaat ons om de snelheid.”
Minder blootstelling
Nefyto volgt de doelstellingen van CropLife Europe. Er zijn drie aandachtspunten: innovatie, circulaire economie en bescherming van mensen. Het eerste punt wordt ingevuld met de miljardeninvesteringen. “Bij het tweede punt – circulaire economie – hoort bijvoorbeeld verantwoordelijk omgaan met reststromen en verpakkingen. Er is een regeling voor verantwoorde inzameling van verpakkingen, maar die is gedateerd. We zijn in gesprek met organisaties als Cumela, Agrodis en LTO om in 2023 tot een upgrade te komen”, vertelde Smit.
Om gebruikers beter te beschermen – onderdeel van het derde actiepunt – wordt er gewerkt aan gesloten vulsystemen. De industrie heeft toegezegd om verpakkingen zodanig aan te passen dat ze veel beter aansluiten op de spuitapparatuur. Hierdoor wordt de gebruiker een factor 10 minder blootgesteld aan de middelen tijdens het vullen. Er is een gestandaardiseerd systeem van doppen afgesproken zodat de aansluiting op koppelstukken of vulinrichtingen op een standaardmanier plaatsvindt. Verschoor gaf aan dat volgend jaar de eerste nieuwe verpakkingen op de markt komen.
Steeds meer vraag naar digitalisering
Tot slot lanceerde hij een nieuwe app, het Agro E-label. Hiermee kan een teler barcodes van de middelen scannen en meteen de actuele gebruiksvoorschriften bekijken. “De gebruiksvoorschriften worden steeds complexer en dat leidt niet altijd tot goede naleving. De app ontsluit ze zo dat het voor de teler duidelijker wordt. Ook voor ons als industrie heeft dit voordelen. Nu moeten we bij elke kleine wijziging de producten opnieuw etiketteren. Op deze manier krijgen we hiervoor een digitale oplossing.”
Tekst: Tijs Kierkels, beeld: Wilma Slegers
