In 2023 wordt het gemiddelde inkomen uit bedrijf per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje) voor land- en tuinbouwbedrijven geraamd op € 112.000. Dat is € 2.000 lager dan het gemiddelde inkomen van 2022. Het geraamde inkomen in 2023 is € 37.000 hoger dan het gemiddelde voor de periode 2018-2022. De verschillen in inkomens tussen de bedrijven zijn echter opnieuw groot. Zo wordt voor 20% van de bedrijven een inkomen per onbetaalde aje geraamd van minder dan € 8.000. Voor eenzelfde groep wordt een inkomen geraamd boven de € 165.000.
Dit blijkt uit de jaarlijkse inkomensraming van Wageningen Economic Research onder leiding van agrarisch bedrijfseconoom Harold van der Meulen. “Bij glastuinders ligt de nadruk op kostenbeheersing, door de vorig jaar fors gestegen energieprijzen. De inkomensverbetering komt voornamelijk door lagere energiekosten in 2023. Bij bedrijven met een warmtekrachtinstallatie door hogere opbrengsten uit energieverkoop; door een goede verhouding tussen de prijs van het ingekochte gas en de verkoopprijs van elektriciteit.
Onbetaalde arbeidsjaareenheid
Wageningen Economic Research berekent het agrarisch inkomen per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje). Agrarische ondernemers en hun gezinsleden verrichten in de meeste sectoren vaak nog het merendeel van de arbeid zelf maar krijgen meestal geen salaris. Een arbeidskracht die in een jaar 2.000 uur of meer werkt, wordt gezien als één aje. Wie minder werkt, telt voor minder dan één aje. De onderzoekers delen het inkomen uit bedrijf in deze situatie door het aantal onbetaalde aje. Op deze manier zijn de inkomens van verschillende bedrijfstypen beter met elkaar te vergelijken.
Hogere inkomens in de glastuinbouw
Het inkomen uit bedrijf in 2023 wordt voor een gemiddeld glastuinbouwbedrijf geraamd op ongeveer € 310.000 per onbetaalde aje. Dit is € 55.000 hoger dan in 2022 en circa € 90.000 boven het gemiddelde inkomen voor de periode 2018-2022.
De betaalde kosten en afschrijvingen namen een kleine 3% af terwijl de opbrengsten met 1% stegen. De hoge energieprijzen in 2022 hadden een aanzienlijke invloed op het teeltseizoen 2023. Glastuinders werden vorig jaar geconfronteerd met hoge energiekosten. Dit leidde tot terughoudende gasinkoop en aanpassingen in het teeltplan voor 2022-2023 zoals verminderde belichting, latere aanplant en het onbenut laten van afdelingen.
Door extensivering, besparingen en optimalisatie kon er meer elektra op gunstige momenten worden verkocht door bedrijven met een WKK. Hiervan hebben met name glasgroentetelers met een WKK geprofiteerd. In een volatiele energiemarkt zoals dit jaar blijkt een exacte voorspelling van de bedrijfsstrategie en de daarmee samenhangende bedrijfsresultaten voor 2023 zeer lastig, mede door de bedrijfsspecifieke keuzes die ondernemers maken. Zowel binnen als tussen de drie onderscheiden subtypen (zie hieronder) is er een grote spreiding in de inkomensontwikkeling.
Groentetelers
Het gemiddelde inkomen van glasgroentebedrijven wordt in 2023 geraamd op ongeveer € 415.000, circa € 45.000 euro hoger dan in 2022, doordat de kosten afnamen bij licht gestegen opbrengsten. Dit komt voornamelijk door een toename van de opbrengsten uit energieverkoop. Het verkoopvolume van glasgroente bleef echter achter ten opzichte van het vorige jaar. Vooral door lagere kosten voor energie vielen de totale kosten lager uit. De hoogte van het inkomen is sterk afhankelijk van de flexibiliteit van het bedrijf en de bedrijfsuitrusting, het type product, hoe afzet op het bedrijf is georganiseerd en de energieposities van het bedrijf.
Wat de gewassen betreft: in de tomatenteelt liggen de geleverde volumes lager. Enerzijds neemt het areaal af waarop tomaten geteeld worden. Anderzijds is een groot aantal telers tijdelijk gestopt met de belichte teelt door de hoge energiekosten. De gemiddelde prijzen voor tomaten lagen wel hoger dan vorig jaar.
Paprikatelers zagen hun resultaat verbeteren. De prijs van paprika’s is gemiddeld met 20% gestegen ten opzichte van 2022, maar trok pas later in het seizoen aan.
Komkommertelers kennen een minder goed jaar door aanzienlijk lagere prijzen, terwijl in 2022 de prijzen voor komkommers uitzonderlijk goed waren. De daling in 2023 mag dan ook worden gezien als een correctie op dit uitzonderlijke jaar.
Snijbloementelers
Het gemiddelde inkomen van snijbloemenbedrijven wordt voor 2023 geraamd op circa € 295.000. Dit is een stijging van € 55.000 ten opzichte van 2022. De opbrengst uit verkoop van bloemen nam zeer beperkt toe door lagere volumes bij veelal hogere prijzen. Bedrijven die dit konden, hebben hun energieopbrengsten weten te verbeteren in 2023. Het was, net als in 2022, aantrekkelijk om op de juiste momenten elektriciteit te verkopen. Hierdoor stegen de totale opbrengsten met 3%. De kosten worden 2% lager geraamd. De energiekosten namen af door een afname van de verbruikte hoeveelheid energie in combinatie met lagere prijzen. Vooral de arbeidskosten namen toe door gestegen cao-lonen, een stijging die werd afgeremd door de beperktere inzet van arbeid.
Pot- en perkplantentelers
Het gemiddelde inkomen van pot- en perkplantenbedrijven wordt voor 2022 geraamd op circa € 205.000, een toename van € 65.000 ten opzichte van 2022. De kosten daalden met gemiddeld 5% door een afname van de gemiddelde bedrijfsomvang en een daling van de energiekosten. De totale opbrengsten daalden gemiddeld met 1%. De opbrengsten verkregen uit perkplanten en energieverkoop namen toe. Daar stond een daling van de opbrengsten van kamerplanten tegenover.
