Het woord ‘teeltwisseling’ is breed te interpreteren. Met name de glasgroentetelers denken automatisch aan de periode waarin het oude gewas eruit gaat, wanneer binnen en buiten de kas een grootse najaarsschoonmaak plaatsvindt, met als ultiem doel volledig schoon te beginnen aan een nieuw teeltseizoen. Maar bij teeltwisseling kan ook worden gedacht aan de overstap op een ander gewas, of – veel gebruikelijker – de keuze voor nieuwe rassen, met andere teelt- en productkenmerken, bestemd voor specifieke klanten.
Al die aspecten komen deze maand aan bod in het themanummer Teeltwisseling van Onder Glas, objectief belicht en toegelicht. Een mooi voorbeeld van een stapsgewijze wisseling is het ketenproject van komkommerteler Zuidgeest, Rijk Zwaan en een Brits snijbedrijf. De teelt van de kleine kern komkommer vereist intensieve samenwerking, maar toont bovenal de meerwaarde van klantgericht produceren.
Dat is ook de insteek van de samenwerkende gerberatelers van Colours of Nature, maar zij richten zich met hun specifieke aanpak op afnemers die grote volumes gerbera’s van dezelfde kleur en hetzelfde ras willen. Gestuurde verdeling van de rassen over de aangesloten teeltbedrijven leidt niet alleen tot flexibiliteit, maar ook tot verbetering van kwaliteit en productie.
Sleutelwoord
De nadruk in de editie van deze maand ligt op de klassieke tuinbouwbetekenis van teeltwisseling. In het recente verleden hadden noviteiten op dit gebied met name betrekking op mechanisatie: hoe krijg je het oude gewas zo snel en efficiënt mogelijk de kas uit? Dat facet wordt meer en meer overvleugeld door de grondigheid en zorgvuldigheid waarmee de schoonmaakactie moet worden uitgevoerd. Hygiëne is het sleutelwoord, in de wetenschap dat juist dat ene achtergebleven blaadje de bron kan zijn van een dramatische aantasting van een virus of bacterie in de nieuwe teelt. ‘Schoon starten’ is de status van advies ontgroeid, het behoort tot de essentiële basisvoorwaarden van een toekomstbestendige bedrijfsvoering.
Maatregelen
Praktijkervaring leert dat bij veel ondernemers het besef ‘schoon’ nog onvoldoende is doorgedrongen. Niet voor niets pleiten advies- en controle-instellingen deze maand in Onder Glas voor meer kennisoverdracht in de vorm van handboeken en cursusmateriaal. Bovendien worden met de toenemende schaalvergroting ook de effecten van hardnekkige ziekten en plagen ingrijpender. Zo constateerden teeltadviseurs afgelopen maanden grote problemen met Bemisia en tomatengalmijt op tomatenbedrijven. Plagen die jarenlang onder controle leken, steken de kop weer op en dan direct op grote schaal.
Nieuwe, betere schoonmaakmiddelen worden met regelmaat geïntroduceerd, maar het zijn vooral ook de weloverwogen keuzes van de ondernemer en de discipline van de teeltmedewerkers die hygiëne moeten garanderen. Halve maatregelen zijn geen maatregelen.
Tekst: Roger Abbenhuijs
