Wordt de tuinbouw biobased? Als het aan Biobased Greenport Westland-Oostland – voorheen Bio Base Westland – ligt wel. Er lopen inmiddels enkele tientallen initiatieven. Vijf jaar na de oprichting van Bio Base Westland is een boekje verschenen waarin enkele projecten en inzichten aan bod komen.
Maar wat is biobased eigenlijk? Volgens Theo Duijvestijn, bestuurslid van Greenport Westland-Oostland en wethouder van gemeente Westland gaat het om twee dingen: het hergebruik van restmaterialen enerzijds en inhoudsstoffen anderzijds. In de afgelopen jaren zijn er uit plantaardige reststromen vezels gewonnen voor de productie van verpakkingsmateriaal. Ook werd door het Kenniscentrum Plantenstoffen de Extractenbibliotheek (met daarin kennis over duizenden plantenstoffen) opgericht. Uit planten die de tuinbouw produceert kunnen stoffen gehaald worden voor cosmetica, gezondheid, welbevinden en medicinale toepassingen.
Transitie van langere duur
Maar er is nog een lange weg te gaan, zegt Adri Bom-Lemstra, voorzitter van Greenport Westland-Oostland en gedeputeerde bij Provincie Zuid-Holland. “Het is een transitie van langere duur. We hebben het over meerdere decennia.” De biobased economie zal de fossiele economie uiteindelijk vervangen, is haar overtuiging. “Dat biedt grote kansen voor het regionale tuinbouwcluster.”
Er liggen volgens Theo Duijvestijn nog wel veel uitdagingen. “Er is meer kennis nodig, onder meer op het gebied van teelt, marktbenadering, verdienmodellen en patenten. Ook zal de keten opnieuw moeten worden ingericht. Veredelaars maken een effectieve productie van inhoudsstoffen mogelijk, telers optimaliseren de productie en de verwerkende industrie regelt dat het product zo optimaal mogelijk wordt geleverd aan de afzetmarkt.”
Inmiddels zijn enkele tientallen telers actief op het gebied van biobased ondernemen en dat aantal groeit, zegt programmamanager Willem Kemmers van Biobased Greenport Westland- Oostland. “Voor een bepaald deel van de sector zal biobased in de toekomst misschien wel 100% van de omzet bepalen. Bovendien zijn verschillende sectoren – zoals de voedingsmiddelenindustrie en de chemische industrie – op zoek naar biologische vervangers voor chemische producten.”
Successen, kansen en tegenvallers
In het boekje komen enkele bekende en minder bekende voorbeelden van biobased ondernemen aan de orde, waaronder eerste successen, kansrijke producten en tegenvallers.
Zo onderzoekt Wageningen in een consortium van bedrijven de kansen van de alg ‘Haematococcus pluvialis’, waaruit astaxanthine geoogst kan worden. Deze antioxidant wordt onder meer gebruikt om kweekzalm een roze kleur te geven. Ook worden er verschillende gezondheidsbevorderende effecten aan toegeschreven, onder meer tegen kanker, alzheimer, maagzweren en infecties.
Minder bekend is de start-up Bestico: een kwekerij en fabriek voor de zwarte soldaatvlieg. Dat insect kan van restafval onder meer een vervanger voor vismeel produceren. Het bedrijf levert al gedroogde vliegenlarven als diervoeding. De ambitie is om reststromen om te zetten in hoogwaardige proteïne.
Groene gewasbeschermingsmiddelen
Tal van gewassen bevatten groene gewasbeschermingsmiddelen, waaronder de fresia. Het gewas bevat stoffen die werkzaam zijn tegen verschillende plagen. Vanwege de aanhoudende druk op chemische middelen wordt er veel verwacht van groene gewasbescherming, waaronder werkzame plantenstoffen.
Dioscorea is een middel uit de Chinese wetenschap dat effectief is tegen obesitas, ontdekte Peet Olsthoorn van Pothos Plant. Onderzocht wordt hoe de medicinale plant het beste geteeld kan worden en welke plantdelen de meeste werkzame stof bevatten.
In pepers blijkt een stofje te zitten waarmee je de smaak van voeding kunt ‘oppeppen’. Daarin is de voedingsindustrie zeer geïnteresseerd, vertelt directeur Pieter Boekestijn van Westland Peppers, maar helaas bleek de businesscase niet rond te rekenen.
Nedervanille is inmiddels een begrip binnen en buiten de tuinbouw, al start de commerciële teelt en afzet pas over enkele jaren. Uit onderzoek kwam onder meer naar voren dat de peulen niet groen, maar gedroogd moeten worden verkocht. Er wordt een goede businesscase verwacht.
Meer weten? Download het Biobased boekje op de website van Biobased Greenport WO.
