Het Tomato chlorosis virus (ToCV) houdt de gemoederen flink bezig. Meer dan honderd tomatentelers bezochten de informatiebijeenkomsten die TuinbouwAlert op 28 februari organiseerde in Venlo en Bleiswijk. Daar kregen zij een update van alle verzamelde kennis om zo verspreiding van het virus te voorkomen en de aantasting beheersbaar te houden, ook als straks de buitentemperaturen gaan stijgen.
ToCV heeft een negatief effect op de productie. Helma Verberkt van LTO Glaskracht heeft inmiddels een goed beeld van deze plantenziekte: “Het is lastig om de omvang van het productieverlies te kwantificeren, want tomatentelers houden een extra stengel aan als er een of meerdere planten wegvallen. Uiteraard brengen ook de zorg om het gewas, de inzet van een hoge dosis biologische bestrijders of aanvullende middelen en maatregelen en het ruimen van zieke planten extra kosten met zich mee.”
Geen magnesiumgebrek
ToCV is al langer bekend, met name in Zuid-Europa, en wordt verspreid door de wittevlieg, zowel de kaswittevlieg als de tabakswittevlieg. Het virus wordt daar inmiddels gedoogd.
Na de eerste meldingen in Nederland is de NVWA gericht naar het virus gaan zoeken op 28 bedrijven in de directe omgeving van de eerste drie bedrijven en bij telers met planten die afkomstig zijn van dezelfde plantentenkweker. Uiteindelijk is tot nu toe op elf tomatenbedrijven een besmetting vastgesteld.
Verberkt hoopt op een eliminatie op sectorniveau. Daarvoor is een beheersscenario opgesteld. Zij roept telers op alert te zijn op de eerste symptomen en wekelijks te zoeken naar zieke planten. Het virus zit vooral in de vaatbundels (floëem) van de stengels en bladeren en uit zich door een vergeling tussen de nerven. De symptomen doen denken aan een magnesiumgebrek, maar onderscheidt zich door een scherpe begrenzing in gele en groene vlakken op het blad. Daarnaast voelt het blad broos en knapperig aan en krult iets op. De jonge groeipunten blijven groen. In het beginstadium blijven ook delen van het blad groen.
Drie stappen
Het scenario bevat verschillende stappen, waaronder het registreren en verwijderen van zieke planten en het voorkomen en bestrijden van wittevlieg. De voorkeur is om dat te doen via biologische bestrijding, want door chemisch ingrijpen neemt de marktwaarde van het eindproduct af. De laatste stap volgt aan het einde van de teelt, waarbij telers eerst alle wittevlieg moeten doden, voordat zij de planten verantwoord laten afvoeren. Dit moet uiteindelijk leiden tot eliminatie in 2018.
Bestrijding wittevlieg
De nadruk ligt op de bestrijding van wittevlieg. Binnen het beheersscenario is ook ruimte voor de biologische teelt door extra maatregelen zoals het langer leeg laten liggen van de kas. Verberkt: “Er zijn veel middelen die de biologische bestrijding kunnen ondersteunen. We werken hard aan de toelating van een ondersteunend middel en hopen dat we daar binnen een maand groen licht voor krijgen. Daarvoor hebben we de medewerking van alle partijen nodig, onder andere de leverancier van het middel, de NVWA, het Ctgb en het ministerie van LNV.”
Haast is dus geboden. Binnenkort breekt de lente aan en zullen de buitentemperaturen gaan stijgen. Dan gaat de ontwikkeling van wittevlieg sneller en verspreiden ze zich makkelijker als de luchtramen opengaan. Verberkt hoopt sterk op een toelating rond 15 maart.
Melden
ToCV is een quarantaine-organisme met tomaat als waardplant. Andere waardplanten zijn onder meer diverse nachtschaden (Solanaceae), zoals Datura, paprika, Petunia, Physalis en Nicotiana. Het beheersscenario moet voorkomen dat ToCV zich vestigt in ons land. De NVWA roept bedrijven op om bij verdachte symptomen contact op te nemen (tel. 0900-0388 of per email planningfytogwb@nvwa.nl). Meer informatie is te vinden op de site van TuinbouwAlert, met foto’s van het schadebeeld.
Tekst: Pieternel van Velden
