Telers zoeken naarstig naar nieuwe strategieën, middelen en technologie om hun gewassen duurzaam en effectief te beschermen. Dat is nodig, want het aantal knelsituaties groeit. Fabrikanten en toeleveranciers werken toe naar betere resultaten. Kennisoverdracht, beslissingsondersteunende hulpmiddelen en nieuwe technologie zullen de transitie versnellen.
Certis, Royal Brinkman, Berg Hortimotive en HortiKey slaan handen ineen
‘Als driehoek samenwerken aan innovatie en kennisoverdracht’
“De uitdagingen zijn groot en worden nog groter. Dat is het gevolg van het beleid in ons land en Europa”, zegt Rogier Kemmeren van Royal Brinkman. “Om knelpunten op te lossen, al is het maar voor een deel, moeten we de toegepaste strategieën en werkmethoden op bedrijfsniveau analyseren en verbeterpunten benoemen. Telers hebben daar ook meer kennis bij nodig. Er ligt een gezamenlijke taak om het niveau omhoog te krijgen. Daar zetten wij als driehoek op in.”
De innovatiespecialist doelt op de driehoek middelenproducenten/distributeurs, fabrikanten van apparatuur en de onderzoek- en advieswereld. Door in driehoeksverband nauwer samen te werken, kan de al beschikbare kennis worden gebundeld en gedeeld, krijgt innovatie nieuwe impulsen en krijgt de teler nieuwe mogelijkheden aangereikt om duurzame strategieën vorm en inhoud te geven. “Misschien moet je zelfs van een vierhoek spreken, want de input van telers is nodig”, voegt hij toe.
“Het voordeel van samen optrekken, is dat we daar zelf ook weer wijzer van worden”, vindt technisch adviseur glastuinbouw Aron Boerefijn van Certis Belchim. Hij is samen met salesmanager Sjef Loomans van Berg Hortimotive en Louis van den Berg van HortiKey aangeschoven om uitleg te geven over de samenwerking en het innovatieproject dat in het najaar van start ging.
Optimale spuittechniek
Het project betreft de optimalisatie van spuittechniek voor specifieke gewas/middelen-combinaties, als opstapje naar nieuwe, autonome ‘multiple application’ systemen. Hierbij moet je je voorstellen dat een spuitrobot op basis van automatisch verzamelde en geanalyseerde data zelfstandig behandelingen uitvoert (liefst plaatselijk), indien nodig op meerdere hoogten in het gewas met verschillende middelen in één werkgang.
“We doen daar samen onderzoek naar bij Tomato World”, zegt Loomans. “Meervoudig inzetbare systemen, die zelfstandig meerdere middelen kunnen toepassen, met de juiste afstelling om het middel daar te krijgen waar het moet zijn, met minimale verspilling.”
Raken is essentieel
Boerefijn: “De meeste nieuwe middelen – groen én chemisch – worden niet actief opgenomen door het gewas. Het raken van de ziekte of plaag is dan essentieel voor een goed resultaat. En om het duurzaam te houden, wil je ook dat er niets verloren gaat. Daar is beter afgestelde apparatuur voor nodig. Druppelgrootte, spuithoek, werkdruk en rijsnelheid moeten allemaal kloppen om het juiste spuitbeeld te krijgen. Dat betekent dat telers van tevoren goed moeten bedenken welke ziekte of plaag ze willen bestrijden en dat ze de bijbehorende setpoints goed instellen en controleren.”
“Dat gebeurt in de praktijk nog te weinig of niet goed genoeg”, aldus Loomans. “Wij komen soms apparatuur tegen waarvan de instellingen al tien jaar niet zijn aangepast.”
Meer effect, minder middel
Het project werd afgetrapt met een enquête. Kemmeren: “Daaruit bleek dat er grote verschillen waren in werkmethoden en setpoints, ook tussen bedrijven met dezelfde gewassen. Effectief en efficiënt spuiten op het juiste moment leidt niet alleen tot betere resultaten, maar ook tot een lager middelenverbruik en betere instandhouding van het biologische systeem in de kas.”
“De realiteit dwingt de keten om slimme, duurzame keuzes te maken in middelen en techniek”, zegt Louis van den Berg. “We kijken daarom ook naar de ontwikkelingen in andere sectoren. Qua spuittechniek is de akkerbouw al erg ver. Een leuk voorbeeld is de elektronische Hawkeye spuitdop van Raven Technologies. Iedere individuele dop wordt automatisch aangestuurd en gefinetuned op basis van rijsnelheid en/of locatie. Precisiespuiten op ieder moment, ook bij het optrekken of afremmen in een kas, wordt met die functionaliteit een stuk eenvoudiger.”
Syngenta Expert Center biedt schat aan informatie en praktische tips
‘Aanzet voor betere keuzes en werkmethoden’
Syngenta legt de laatste jaren meer nadruk op kennisoverdracht. Een belangrijk instrument is het online Expert Center, dat in 2020 is opgezet en voortdurend actueel wordt gehouden. Belangrijke thema’s op dit kennisplatform zijn hulpstoffen, spuittechniek en resistentiemanagement.
“Productinformatie was bij ons altijd al te vinden, maar het Expert Center is echt bedoeld om het productniveau te ontstijgen en telers en adviseurs breed te informeren over effectieve, duurzame bescherming van gewassen”, zegt marketingspecialist Marijn Keizers. “Het moet vooral een praktische tool zijn, die telers wijzer maakt en aanzet tot betere keuzes en werkmethoden.”
Hulpstoffen
Uitvloeiers, hechters en opnameverbeteraars zijn er in vele soorten. “Hulpstoffen kunnen de bedekkingsgraad en werking van middelen flink verbeteren”, vertelt crop advisor glastuinbouw & boomkwekerij Caroline van den Hoek. “Het lastige is dat er bijna 160 hulpstoffen op de markt zijn en dat verkeerde keuzes averechts kunnen werken. In onze digitale hulpstoffenzoeker zijn veel middelen opgenomen, niet alleen die van ons. We leggen uit wat ze doen en wanneer er wel of géén hulpstoffen nodig zijn. Daar wordt goed gebruik van gemaakt.”
Praktijkdemonstraties
De middelen- en hulpstoffenproducent besteedt al lang aandacht aan spuittechniek, onder andere op praktijkdemonstraties. “Dat is en blijft nuttig”, stelt collega Maurice Kok vast. “De ideeën van telers over het ‘ideale spuitbeeld’ lopen nogal uiteen. Dat blijkt telkens wanneer we foto’s met fluorescente spuitbeelden van verschillende behandelingen laten zien, of telers met een blacklight spuitbeelden laten beoordelen. Dergelijke oefeningen zijn vaak echte eyeopeners. Onlangs deden we dat op de demomiddagen spuittechniek in het WHC en vorig jaar bij een demonstratie in Limburg voor klanten van Royal Brinkman. Leuk én leerzaam voor beide kanten.”
Resistentiemanagement
De versmalling van het middelenpakket, beperkingen op etiketten en de noodzaak om biologische systemen overeind te houden dwingen telers om aandacht te schenken aan resistentiemanagement. Middelen met zorg kiezen en op tijd afwisselen is noodzakelijk, stellen de cropadvisors vast. “Let vooral op de verschillende werkingsmechanismen van actieve stoffen”, zegt Kok. Die zijn herkenbaar op basis van FRAC (fungiciden), IRAC (insecticiden, acariciden en nematiciden) en HRAC (herbiciden) codes. “Op het platform leggen we uit hoe je daarmee kunt omgaan. Duurzaam telen binnen de schadedrempels vereist nu eenmaal dat iedere klap raak is. Ook nieuwe, groene middelen waarmee telers weinig of geen ervaring hebben, moeten in de afwegingen worden meegenomen.”
BASF: meer nadruk op digitalisering en beslissingsondersteunende tools
‘Ingrijpen zal nodig blijven, digitalisering gaat helpen’
Technisch productadviseur Mark Selman en duurzaamheidsmanager Eric Kiers van BASF Agricultural Solutions onderschrijven het belang van vergroening en van de kennis die daarbij nodig is. “De hele industrie zet in op vergroening. Enerzijds omdat de wetgever daartoe dwingt, anderzijds omdat groene middelen en strategieën wel degelijk effectief kunnen zijn,” zegt Selman. “Er zijn wel extra inspanningen nodig om die middelen op hun gebruikswaarde te beoordelen en een plaats te geven in geïntegreerde systemen. Dat dient op gewasniveau te gebeuren.”
Het gros van de groene middelen werkt anders dan hun chemische voorgangers. Dat vergt gewenning en extra aandacht voor timing en toepassingswijze. “Voor druppeltoepassingen en ruimtebehandelingen is steeds minder ruimte, dus zal het via de spuitboom of spuitmast moeten”, licht de productadviseur toe. “Goed onderhoud, de juiste afstelling en timing tikken allemaal door in het resultaat.”
Niet minder, maar vaker
De paradox is dat vergroening op korte termijn niet tot minder, maar tot vaker spuiten zal leiden, mede vanwege de aard van veel groene middelen. Echte verduurzaming vraagt om een integrale benadering en inzet vanuit meerdere disciplines. Veredeling, weerbaar telen en voeding op maat in plaats van overmaat, verbeterde signalering, verbreding van het biologische bestrijdingsarsenaal en nieuwe toepassingstechnieken dragen allemaal bij aan een solide, op duurzame leest geschoeide gewasbescherming.
Precisietechnologie
“Robuuste teeltsystemen en weerbare rassen geven ziekten en plagen minder kansen om toe te slaan, maar preventief en curatief ingrijpen zal altijd nodig blijven”, aldus Kiers. “Digitalisering en precisietechnologie dragen bij aan succesvolle geïntegreerde strategieën. Sensoren, data-analyse en beslissingsondersteunende systemen bevorderen snelle signalering en doelmatiger handelen. Niet ingrijpen is ook een optie. Wel ingrijpen dient op het juiste moment en op de juiste manier te gebeuren, met het meest geëigende middel voor die situatie, en alleen waar dat nodig is.”
Volgens de duurzaamheidsspecialist werkt BASF daar voor belangrijke buitenteelten al enkele jaren naartoe, wat zichtbaar is op het digital farming platform XARVIO. “Het is ‘werk in uitvoering’. Binnen de landen waar bedekte teelten belangrijk zijn, oriënteren we ons op de wijze waarmee het platform waarde kan toevoegen. Nog even geduld dus, maar de eerste ervaringen in de akkerbouw zijn positief.”
Tekst en beeld: Jan van Staalduinen
