“Met biologie halen we goede resultaten bij het bestrijden van insecten, maar voor 100% groen bij schimmels hebben we nog stappen te zetten.” Dat zegt komkommerteler Adriaan van Gurp. Zijn bedrijf, Fitterstee Growers in Ooltgensplaat, doet voor het tweede jaar mee aan de proef ‘100% Groen Geteeld’. “Afgelopen zomer was de medicijnkast toch weer hard nodig. Vooral om Mycosphaerella en meeldauw te lijf te gaan.”
Fitterstee Growers produceert komkommers in drie kassen van in totaal 3 ha. Het bedrijf neemt op verzoek van The Greenery deel aan een driejarig praktijkonderzoek naar chemievrij telen, onder de naam ‘100% Groen Geteeld’. De zeven deelnemers vertegenwoordigen diverse groenteteelten, waaronder tomaat, paprika en komkommer. Het doel is om met elkaar − onder begeleiding van specialisten − manieren te vinden om chemie te bannen uit een rendabele teelt. Door inzet van natuurlijke vijanden, groene middelen en biostimulanten. Maar ook door technische oplossingen, klimaatoptimalisatie, aangepaste voeding en organisch substraat.
Schimmels grootste uitdaging
Adriaan van Gurp gebruikt de nieuwste kas van 1 ha voor het onderzoek. Het tweede jaar zit er voor hem bijna op. “Vorig jaar hadden we de plaaginsecten goed onder controle met roofmijten en sluipwespen, maar moesten we nog wel correctief ingrijpen tegen schimmels. Dit jaar was de zomer − en met name augustus − een lastige periode met een hoge plaagdruk. We hadden de medicijnkast ook voor spint weer nodig. En we hebben twee keer moeten corrigeren om Mycosphaerella en meeldauw te bestrijden. Het doel van het project is om erachter te komen of 100% groen telen mogelijk is. Maar de conclusie is na twee jaar dat de uitdaging nog erg groot is om dat te bereiken; we zijn er nog niet.”
87% minder werkzame stoffen
Van Gurp wist al wel een forse reductie te realiseren in het volume aan werkzame chemische stoffen voor gewasbescherming in de teelt; namelijk 87% ten opzichte van de oude situatie. “Dat zijn mooie, hoopgevende resultaten, maar we willen ook van het laatste beetje chemie af. We hebben dringend nieuwe groene middelen nodig om schimmels te lijf te gaan. Voor Mycosphaerella is bijvoorbeeld nog geen effectieve groene oplossing voorhanden. En zelfs als er middelen zijn ontwikkeld, duurt het lang voordat overheden die toelaten. We kunnen dit niet alleen. De EU en de Nederlandse overheid zullen ons echt een handje moeten helpen.”
Duurzaam belemmert groen
Een tweede factor die 100% groen belemmert, zo merkt Van Gurp, is de ambitie om energie te besparen. Het bedrijf stookt de laatste jaren minder, waardoor er meer schimmeldruk ontstaat. “Dat maakt het er niet makkelijker op om bijvoorbeeld meeldauw onder controle te houden. Het is lastig om de balans te vinden tussen duurzamer en groener telen. Daar komt bij dat het ook wel rendabel moet blijven.”
“Qua arbeidsinzet verschilt de groene werkwijze niet veel, maar natuurlijke vijanden en groene middelen zijn wel flink duurder dan de meeste chemische middelen. We zijn dus binnen het onderzoeksproject ook nog zoekende naar manieren om groen telen efficiënter te maken. Door de groene bestrijding nog meer op de juiste tijdstippen in te zetten. Dat is een leerproces. Daarom ben ik ook wel heel blij om deel te nemen aan de proef. Samen brengen we in kaart wat de kansen, de mogelijkheden, de onmogelijkheden en de kosten zijn van groen.”
We kunnen het niet alleen
De introductie van organisch substraat in de onderzoekskas van Fitterstee heeft nog geen opzienbarende resultaten aan het licht gebracht. Onlangs maakte het bedrijf de overstap op een deel perliet en een deel kokosmatten. “Het is nog te vroeg om daar resultaten van te zien. We hopen natuurlijk dat het leidt tot een weerbaarder gewas waar minder inzet van gewasbeschermingsmiddelen voor nodig is. Maar dat moet nog blijken.” Van Gurp gaat ook na het laatste onderzoeksjaar, 2026, door op de ingezette weg.
“Absoluut, ik laat dit niet meer los. Want de toekomst is groen. We passen de lessen die we hier leren ook al voorzichtig toe in de andere kassen. Zo zetten we daar nu ook het groene middel Azatin in en dat leidde ertoe dat we niet hebben hoeven ingrijpen tegen onder meer rups. Ik hoop dat het de sector op termijn gaat lukken om 100% groen te telen. Daar blijf ik mijn steentje aan bijdragen. Maar zoals eerder gezegd: we kunnen dit niet alleen!”
Tekst: Astrid Zoumpoulis, beeld: Marcel Ottenspeer
