In 2023 nam tomatenkwekerij Lans haar eerste full LED-installatie in gebruik. Dit gebeurde in een net gerenoveerde kas in Rilland van 5,7 ha. Inmiddels ligt er 35 ha onder full LED en wordt er op 25 ha (nog) gebruik gemaakt van hybride lichtinstallaties. “Het is anders telen dan onder SON-T of hybride groeilicht”, zegt Vincent van der Lans na 1,5 jaar ervaring. “Dat gaat ons goed af, maar we leren in iedere teelt bij. Logisch ook, want iedere kas en ieder ras is weer anders en dat geldt ook voor de lichtinstallaties.”
Lans staat bekend als een vooruitstrevend bedrijf, dat gespitst is op nieuwe technologie die de productie, de productkwaliteit en/of het bedrijfsresultaat vooruit kan helpen. De relatief snelle omschakeling van SON-T- en hybride-installaties naar full LED onderstreept dat. Tegelijkertijd werd het belichte areaal uitgebreid om afnemers jaarrond van kwaliteitstomaten te blijven voorzien.
Groeibuis is wenselijk
“Het is algemeen bekend dat telen onder LED uitdagender is dan telen onder SON-T”, verklaart Vincent van der Lans, die verantwoordelijk is voor de teelt op het bekende, van oorsprong Westlandse familiebedrijf. “De kop van het gewas ontvangt minder stralingswarmte van de lampen en de vochtbeheersing luistert nauwer. In de eerste teelt hebben we gemerkt dat het toch wel wenselijk is om de groeibuis erbij te halen, vooral in de namiddag en voornacht. Daarmee voorkom je dat de uitgroeiduur van de trossen te lang wordt. In de nanacht beginnen we eerder met verwarmen om de kop op temperatuur te hebben wanneer de lampen aangaan en het gewas gaat verdampen.”
Minder verdamping
In het algemeen moet je de temperatuur goed op niveau houden, stelt de teeltexpert. “Onder full LED verdampen de planten minder makkelijk dan onder SON-T en je wilt zeker stellen dat ze voldoende nutriënten opnemen. Om die reden kijken we goed wat de plantsensoren vertellen over onder andere planttemperatuur en fotosynthese-efficiëntie, naast alle andere parameters die we al volgden. Bij overgangen die het evenwicht kunnen verstoren, streven we heel bewust naar geleidelijkheid. Bij het openen van de schermen zorgen we dat de luchtramen dicht liggen en de ventilatoren zijn uitgeschakeld. Dat geeft de koude lucht uit de nokruimte meer tijd om rustig te mengen met de warmere, vochtige kaslucht.”
Geen knippen en plakken
Op de vraag of zijn teeltmanagers het telen onder full LED nu volledig doorgronden, zegt de ondernemer: “In grote lijnen uiteraard wel, maar we kunnen onmogelijk alles over één kam scheren. Iedere kas, ieder tomatenras en iedere lichtinstallatie op ons bedrijf is weer anders. Bovendien heeft ook de energiemarkt invloed op teeltbeslissingen. Je moet dus telkens opnieuw finetunen om een optimaal resultaat te bereiken. Dat zal altijd een leerproces blijven. Zo hoort het ook te zijn; als goed telen een kwestie van knippen en plakken zou zijn, kon iedereen telen. Gelukkig is dat niet het geval en zijn wij nog lang niet uitgeleerd.”
Tekst: Jan van Staalduinen
