De afgelopen drie weken lag de aardwarmte-installatie van Nature’s Heat in Kwintsheul stil door groot onderhoud. Uit voorzorg is een nieuwe binnenbuis geplaatst en de pomp van de productieput vervangen. Technisch kan de installatie weer even mee, maar financieel blijft de toekomst onzeker, zegt operator Paul van Schie. “Geothermie zonder SDE-subsidie gaat eigenlijk niet en helpt zeker de vooruitgang van geothermie niet.”
Waarom moest er een nieuwe binnenbuis en pomp worden geplaatst?
Reden voor de vervanging is de nieuwe industriestandaard voor geothermie, die voorschrijft dat als je een nieuwe put gaat boren je die van het begin af aan dubbel moet uitvoeren. Wij zijn niet een van de eerste putten, maar horen nog wel bij de eerste generatie geothermiebedrijven. We hebben nu vijf jaar probleemloos gedraaid, maar doen dit uit voorzorg. Bij geothermie moeten wij zorgen voor putintegriteit, dus geen lekkende leidingen of koppelingen. Je kunt ook wachten tot er een lekkage optreedt en dan pas een nieuwe binnenbuis plaatsen, maar dan ben je natuurlijk te laat.
Hoe controleer je zo’n installatie op lekkages?
Om de putintegriteit te checken worden er om de zoveel jaar logs gedaan: een caliper run of een sonar, waarmee we de wanddikte kunnen meten. Daaruit kwam naar voren dat de wand al in 2019 dunner was geworden. Het nadeel van een log is dat de pomp er eerst uit moet. Dat wil ik nu niet meer, zeker niet in de productieput, want dat kost gewoon veel te veel geld. Een ander nadeel van een log is dat je de installatie ook kunt beschadigen. Er gaat een stalen tool in, met een grote kabel. Je moet eigenlijk helemaal niet willen dat je met iets de put in gaat, ook niet met sonar.
Hoe wil je de putintegriteit dan wel testen?
Om de putintegriteit te kunnen waarborgen heb je een annulaire ruimte nodig. Dat is een holle ruimte – meestal enkele millimeters – tussen de bestaande casing en de binnenbuis. Als de bestaande casing nog heel is, dus zonder gaten, wat bij ons nog steeds het geval was, dan kun je die ruimte monitoren met een drukmeting. Als je er druk op zet en hij houdt het, dan weet je dat hij nog integer is. Loopt de druk weg, dan weet je dat er ergens een gat zit.
De installatie draait nu weer naar behoren?
We hebben de installatie afgelopen weekend eerst rustig opgestart. Maar het weer is momenteel niet heel best, dus hebben we maandag toch weer een beetje vermogen erbij gezet. In het begin krijg je vies water en moet je extra filters vervangen. Maar onze aangesloten tuinders hebben nu weer volop aardwarmte.
Hoe dramatisch is het wegvallen van de SDE-subsidie?
Ik vind dat we nu al moeten nadenken of geothermie zonder SDE wel kan doordraaien. Misschien moeten we daarvoor opnieuw investeringen doen. Dat hebben wij nu ook gedaan, met de nieuwe binnenbuis en pomp. Wij hebben een binnenbuis geplaatst van deels duplex en GRE-liner (Glass Reinforced Epoxy, red.). Dat is hoogwaardig materiaal, maar nog vrij nieuw. Ook weten we nog niet precies wat de levensduur daarvan is.
Om kosten te besparen willen wij de pomp in de productieput er alleen nog maar uithalen als die kapot is en de putintegriteit testen zonder logs. De injectieput is heel anders, daar zit geen pomp in en de kans op lekkages is ook veel kleiner. Omdat het water koeler is, is de kans op corrosie kleiner.
Wat verwacht je voor volgend jaar, want de gasprijs is inmiddels flink gezakt?
Ik verwacht dat we volgend jaar weer een voorschot op de SDE zullen krijgen. En wat de eindafrekening van 2023 betreft: ik verwacht daar nog wel een klein plusje. In 2022 was de gasprijs ook al heel hoog. Toen hebben we wel een voorschot gehad, maar een negatieve eindafrekening. Als je die verrekent met het voorschot, dan hebben we over 2022 toch een beetje SDE gehad. Dit jaar krijgen we geen voorschot, maar ik verwacht wel een positieve eindafrekening. Heel veel projecten staan voor 2022 in de min en moeten SDE terugbetalen. Als dat geld er niet is mag je het verrekenen met de eerstvolgende SDE die je krijgt. Er is vanuit de overheid 60 miljoen beschikbaar gesteld voor geothermie. Dat zou ongeveer op 750.000 euro per project uitkomen. Dat betekent dat we voor dit jaar toch nog een beetje SDE krijgen. Voor alle projecten is dat ook wel hard nodig. Geothermie zonder SDE gaat eigenlijk niet en helpt zeker de vooruitgang van geothermie niet.
Alleen tuinders met een WKK en netlevering kunnen hun energiekosten beheersen. Valt daar met aardwarmte wel tegenop te concurreren?
Als je met een CV-ketel voor 40 cent gas moet verstoken kun je eigenlijk al geen teelt meer beginnen, dat is gewoon te duur. Als je geothermie hebt kost dat omgerekend ook ongeveer 40 cent, dan kan dat eigenlijk ook niet uit. Als je een WKK hebt die stroom aan het net terug levert is dat voor ons heel moeilijk concurreren. Wat je nu in de markt ziet is dat je ‘s ochtends en ’s avonds voor een gasprijs van 25 of 26 cent heel goed warmte kunt maken met een WKK. Ook vandaag heb je een aantal uren waarbij de stroomprijs op of boven de 100 euro per MWh zit. Als je in de zomer een zestal uur met een WKK kunt draaien heb je meestal genoeg warmte, die heb je dan gewoon voor niks.
Wat doen jouw aangesloten tuinders? Wordt er dit jaar minder aardwarmte afgenomen?
Dat is een beetje verschillend. Dit voorjaar is er best wel veel geothermie afgenomen, het is ook nog even koud geweest. In de zomer zie je wel dat ze minder afnemen, maar nu het slecht weer is zie je toch weer meer warmtevraag. We zien wel een verschuiving richting WKK, maar geen hele grote. Als je de WKK standby zet voor Tennet, krijg je daar ook een vergoeding voor. Soms kan het slimmer zijn om de WKK uit te laten voor die vergoeding en toch gewoon te kiezen voor geothermie.
Hebben jullie aandeelhouders een afnameplicht of niet?
We hebben dat wel op papier gezet, maar kijken daar niet zo naar. Omdat er toch altijd weer perioden waren dat de stroom goedkoop was en het toch weer interessant was om geothermie te af te nemen. Ik probeer zoveel mogelijk met de energiemarkt mee te bewegen. Alleen dit jaar is het een iets ander verhaal. Nu zie je dat je met een WKK gunstig kunt draaien, ook in de zomer. Maar onze aandeelhouders moeten wel in hun achterhoofd houden dat Nature’s Heat moet blijven draaien. Als een teler denkt: ik ben de slimste en ga veel met een WKK draaien en neem geen geothermie af, dan kan ik aan het einde van het jaar de rekeningen van het geothermieproject niet meer betalen. Dan zeggen we: jongens, er moet geld bijgelegd worden. Wie procentueel gezien minder aardwarmte afneemt en meer WKK-warmte heeft afgenomen moet dan meer betalen. Maar gelukkig is dat tot nu toe niet nodig geweest.
Misschien moet je dan toch naar een afnameplicht toe?
Ik heb moeite om een probleem te maken dat er nog niet is. Als iedereen geothermie afneemt kan de prijs daarvan ook laag zijn. Als iedereen meer met de WKK gaat draaien, dan zou de kostprijs van aardwarmte veel meer omhoog moeten gaan. Maar dan wordt het nog rendabeler om met de WKK te draaien. Dan moet je harde contracten hebben waarin je bepaalde volumes moet afnemen. Ik ben daar niet zo van, van het moeten, ik beweeg liever met de markt mee. Maar ik moet ook het project rendabel zien te houden, daar zit soms een spanningsveld. Tot nu toe gaat dat nog goed.
Tekst: Mario Bentvelsen, beeld: Fotostudio G.J. Vlekke
