Hoe geef je de plant een goede oppepper, zodat deze zichzelf beter kan bewapenen tegen schimmels en insecten? In het verdedigingsmechanisme van een plant spelen planthormonen en inhoudsstoffen een belangrijke rol. Kan een plant deze optimaal benutten, dan wordt het voor belagers al een stuk lastiger om toe te slaan.
Een van de plantenhormonen die cruciaal is bij de afweer tegen veel ziekten en plagen is salicylzuur (afgekort als SA). Salicylzuur beschermt een plant sterk tegen schimmels zoals meeldauw en roest. Daarnaast is er door de bredere activering van inhoudsstoffen en antioxidanten ook een nevenwerking tegen Botrytis of Fusarium mogelijk. Ook is dit plantenhormoon belangrijk bij de bescherming van een plant tegen droogte, hitte of zoutstress.
Het olifantengeheugen van een plant
Hoewel een plant niet kan denken als een mens, heeft deze wel het vermogen om te ‘onthouden’ welke belagers zijn bladeren lekker vinden en hoe de plant zich hiertegen kan verdedigen. Als een plant eerder belaagd is door meeldauw, dan maakt deze meer plantenhormonen zoals salicylzuur aan en eiwitten die de celwanden versterken. Bij een volgende infectie, kan de plant dan eerder en sneller reageren om het infectieproces te vertragen en het verdere ziekteverloop te remmen. En in het kielzog worden nog veel meer plantenstoffen geactiveerd en geproduceerd die een ondersteunende rol spelen bij afweerprocessen.
Behandelingen met salicylzuur
Het is mogelijk om planten te ondersteunen in hun natuurlijke afweer door ze actief bloot te stellen aan salicylzuur. Ook hierdoor zal een plant meer salicylzuur gaan aanmaken en de bijbehorende inhoudsstoffen gaan produceren. Voor een goede werking is het beter om aan het begin van een teelt het geheugen van de plant alvast te activeren en behandelingen preventief uit te voeren voordat de ziektedruk al te hoog is opgelopen. Behandelingen moeten wel regelmatig herhaald worden, omdat plantenhormonen alleen tijdelijk geactiveerd worden en daarna weer dalen.
In welke producten zit salicylzuur?
Sommige planten hebben van nature al hoge concentraties van salicylzuur, zoals wilg (Salix) en woestijnplanten (Aloë vera), maar ook compost en compostthee zijn natuurlijke bronnen van salicylzuur. Het doormengen van wilgenbast in substraat levert bijvoorbeeld een mooie bijdrage aan een sterkere plant. Salicylzuur laat zich goed combineren met andere producten die algen en zeewieren bevatten met veel mineralen en vitamines. Of met plantaardige producten die veel silicium bevatten, zoals bijvoorbeeld rijstkaf, brandnetel of heermoes.
Wanneer toepassen tijdens de teelt?
Een preventieve inzet is een belangrijke voorwaarde voor succes. Producten zijn als een spuitbehandeling op het gewas toe te passen, maar ook via het substraat te doseren. Doordat er een systemische werking plaatsvindt, zijn beide toepassingen werkzaam. Producten op basis van salicylzuur ondersteunen de afweerreacties van een plant en horen daarmee thuis in de categorie van de biostimulanten. Het is goed om voorafgaand aan een nieuwe teelt alvast na te denken over inpassing ervan in het teeltsysteem en tijdig gesprekken met adviseurs en toeleveranciers hierover in te plannen.
Tekst: Jantineke Hofland-Zijlstra, Weerbare Plant
